Rośliny w akwarium

Akwarium jest odzwierciedleniem podwodnego świata w domowym zaciszu. Obserwacja zachowania ryb w pięknie urządzonym zbiorniku działa uspokajająco i kojąco po długim dniu pracy. Akwarystyka roślinna przez ostatnie lata rozwinęła się wręcz w formę sztuki. Dzięki wiedzy, odpowiedniej technice i właściwemu doborowi roślin można tworzyć zapierające dech w piersiach podwodne krajobrazy. Dziś każdy może sobie pozwolić na uprawianie roślin w akwarium. Mnogość gatunków dostępnych na rynku daje nam możliwość stworzenia zielonego zakątka nawet w akwariach typu low-tech, czyli bez zaawansowanej techniki. A rośliny w akwarium mają szereg zalet, dlatego powinny znajdować się w prawie każdym zbiorniku. W artykule odpowiemy na pytania, jaka jest rola roślin w akwarium i jakie rośliny akwariowe wybrać na pierwszy, drugi i trzeci plan.

Biologiczna rola roślin w akwarium

Rośliny w akwarium pełnią przede wszystkim rolę biologicznych filtrów oczyszczających wodę ze szkodliwych substancji pochodzących z produktów przemiany materii u ryb. Tak się składa, że to, co ryby wydalają, jest roślinom w akwarium niezbędne do życia.

Reklama

Pierwszy ze złotej trójki makroelementów, czyli azot, pochodzi z rybich nerek. Ryby wydalają najprostszy związek zawierający azot, czyli amoniak. Jest on doskonale rozpuszczalny w wodzie, jednak równocześnie bardzo toksyczny dla ryb. Jego neutralizacja polega na przetworzeniu go przez pożyteczne bakterie w tzw. cyklu azotowym do mniej toksycznych form, czyli azotynów i azotanów.

Związki te, dzięki swojej prostej budowie, są doskonale przyswajane przez większość roślin akwariowych, które pochłaniają go i tym samym zapobiegają zatruciom ryb. Drugim pierwiastkiem, który powoduje problemy w akwariach i jest niezbędny do wzrostu roślin, jest fosfor. Pochodzi on z odchodów ryb, niezjedzonych resztek pokarmowych i innych odpadków organicznych. Najczęściej występuje w postaci fosforanów, które rośliny także pobierają z wody i wykorzystują m.in. jako budulec komórek i enzymów.

Azot i fosfor, a raczej ich nadmiar w wodzie, prócz zatruć powoduje także inny, bardzo pospolity problem – ekspansję glony. Zbyt duża koncentracja tych pierwiastków przy niedostatecznej ilości roślin w akwarium przyczynia się do nadmiernego rozrostu wielu różnych rodzajów glonów, które szpecą zbiornik i niekiedy powodują inwazję na masową skalę, czym wywołują frustrację u akwarystów.

Można sobie z tym poradzić na kilka sposobów, jednak jednym z najskuteczniejszych jest dołożenie do zbiornika większej ilości roślin, szczególnie tych szybko rosnących. One dzięki swojemu szybkiemu metabolizmowi oraz wysokiemu zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe wyciągają z wody nadmiar azotu i fosforu. Glony, pozbawione substancji odżywczych, ustępują. Rośliny nie tylko usuwają zbędne produkty przemiany materii, lecz także produkują niezbędny do życia tlen.

Dlaczego warto hodować rośliny w akwarium?

Rośliny w akwarium tworzą schronienia dla płochliwych ryb. Gdy ryby czują się pewnie, chętniej pobierają pokarm i ukazują swoje naturalne zachowania. W gęstwinie roślin doskonałe kryjówki znajduje także narybek, umykający przed paszczami zgłodniałych współtowarzyszy.

Oczywiście olbrzymim walorem roślin jest ich piękno i funkcja ozdobna w akwarium. Na tle soczystej zieleni ryby uzyskują intensywniejsze barwy, a kolor roślin w odpowiednio skomponowanym akwarium może świetnie uzupełniać wyposażenie mieszkania.

Jak wybrać rośliny do akwarium?

Dobierając rośliny do akwarium, należy kierować się kilkoma wskazówkami. Najważniejsze są wymagania roślin dotyczące parametrów hodowlanych, takie jak:

• oświetlenie,
• tempo wzrostu,
• nawożenie,
• zapotrzebowanie na dwutlenek węgla,
• podłoże.

Rośliny akwariowe można podzielić na trzy grupy: łatwe w uprawie, średnio wymagające i trudne do utrzymania.

Rośliny w akwarium, które są łatwe w uprawie nie wymagają dozowania CO₂ do wody, mają niskie wymagania świetlne oraz nie potrzebują dużych ilości nawozów. Nadają się one dla wszystkich posiadających akwaria, także dla początkujących.

Rośliny średnio wymagające mają trochę większe potrzeby. Preferują światło o większym natężeniu, warto także stosować nawożenie w postaci dodatków pod korzenie czy nawozów w płynie. Dozowanie CO₂ nie jest bezwzględnie wymagane, ale pozwoli na uzyskanie lepszych efektów.

Natomiast rośliny akwariowe trudne w hodowli wymagają mocnego oświetlenia, najlepiej o odpowiednio dobranej barwie światła, specjalnego podłoża, kompleksowego nawożenia i dawkowania dwutlenku węgla. Polecane są już raczej doświadczonym akwarystom.

Jak dobrać rośliny ze względu na ich wielkość?

Miej też na uwadze fakt, że poszczególne rodzaje roślin osiągają różne rozmiary. Najprostszy podział akwarium obejmuje obecność trzech planów, na których sadzi się rośliny w zależności od ich wysokości. Najmniejsze sadzimy z przodu, na pierwszym planie, średnie umieszczamy na drugim planie, a najwyższe lokujemy z tyłu, na trzecim planie.

Stosowanie tego podziału pozwoli na stworzenie pięknej kompozycji, w której rośliny nie będą zasłaniać się nawzajem, a ryby uzyskają dużo miejsca do swobodnego pływania. Dodatkowo dzięki odpowiedniemu ułożeniu roślin na wszystkich planach nawet w niewielkich zbiornikach uzyskamy efekt głębi.

Rośliny pierwszego planu w akwarium

Pierwszy plan tworzą niskie rośliny, osiągające przeważnie mniej niż 10 cm, które dobrze znoszą przycinanie do wysokości nawet kilku centymetrów. Częste przycinanie pozwala je zagęścić i utrzymać wyrównaną wysokość. Wśród nich są tzw. rośliny trawnikowe, które tworzą w akwariach coś w rodzaju niskiej łąki.

Przez wielu akwarystów są one traktowane jako gatunki problematyczne, jednak są odmiany, które będą rosły nawet w średnio oświetlonych zbiornikach, bez obecności dwutlenku węgla. Wymagają odpowiednio drobnego i żyznego podłoża. Jednymi z najłatwiejszych roślin trawnikowych są ponikła, częściej znane pod łacińską nazwą Eleocharis, np. E. parvula. Są to roślinki o drobnych, cienkich liściach długości około 3–10 cm. Dobrze znoszą przycinanie na wysokość. Po pewnym czasie utworzą gęsty, zielony dywan.

Zdecydowana większość roślin nadających się na pierwszy plan to jednak rośliny średnio wymagające, które potrzebują mocniejszego światła i dobrego nawożenia, a dodatek CO₂ pozwala im się lepiej rozwijać. Jedne z najpopularniejszych roślin to Micranthemum sp. „Monte Carlo” (należąca do rodzaju mikrantemum) oraz hemiantusy (np. H. callitrichoides „Cuba” oraz H. micranthemoides). Są to niewielkie rośliny o drobnych liściach, które nadają się do posadzenia w podłożu lub do obsadzenia kamieni i korzeni. Aby dobrze rosły, wymagają dość mocnego światła oraz nawożenia, w szczególności żelazem.

Rośliny drugiego planu w akwarium

Rośliny akwariowe drugiego planu osiągają wysokość około 20 cm i sadzi się je głównie na środku akwarium. Często są to rośliny wyróżniające się kształtem liści czy też kontrastowym kolorem. To one najczęściej skupiają wzrok obserwatora.

 Do łatwych w uprawie należą przede wszystkim wszystkie zwartki (Cryptocoryne), które wymagają tylko dość żyznego podłoża, natomiast świetnie radzą sobie nawet w słabym oświetleniu i bez dwutlenku węgla. Występują w wielu odmianach o zróżnicowanych kształtach i kolorach liści. Tworzą piękne, zwarte kępy, a dzięki powolnemu wzrostowi nie wymagają częstego przycinania. Nie lubią tylko przesadzania.

Pięknymi roślinami drugiego planu są także alternatery, których wiele odmian ma intensywnie czerwone ubarwienie liści i łodyg. Są to rośliny mogące osiągać znaczną wysokość, jednak można je przycinać, dzięki czemu ładnie się zagęszczają, a ich kolor będzie doskonale kontrastować z zielenią pozostałych roślin. Tak jak większość czerwonych roślin wymagają intensywnego oświetlenia, nawożenia i instalacji CO₂ w akwarium. W bardzo dużych akwariach na drugim planie czasami sadzi się lotosy. Rośliny te mają piękne, duże, nakrapiane liście w kolorze zielonym lub czerwonym, należy tylko regularnie usuwać stare i pływające liście.

Rośliny trzeciego planu w akwarium

Na trzecim planie sadzi się najwyższe rośliny, które będą stanowić tło. Doskonale w tej roli sprawdzają się rośliny łodygowe. Limnofila bezszypułkowa ze swoimi pięknymi, pierzastymi liśćmi jest bardzo łatwa w uprawie i nadaje się doskonale do ukrywania grzałek, wlotów filtrów itp.

Inne rośliny na trzeci plan to nadwódki. Hygrophila corymbosa osiąga znaczne rozmiary, a jej pokrój pozwala na stworzenie z tyłu akwarium czegoś na kształt lasu. Rośliny proste w uprawie to nurzańce, z Vallisneria gigantea na czele. Jej liście mogą osiągać nawet 2 m długości, przez co nadają się tylko do większych zbiorników. Odwdzięczają się pięknymi, szerokimi liśćmi tworzącymi szpaler.

Epifity

Osobną grupę roślin w akwarium stanowią epifity, które nie rosną w podłożu, lecz przyczepiają się do korzeni lub kamieni. Są to przede wszystkim:

• anubiasy,
• bucephalandry,
• microsoria.

Rośliny te charakteryzują się niewielkimi wymaganiami i powolnym wzrostem, a przy tym świetnie ozdabiają korzenie. Mają niskie wymagania świetlne i żywieniowe, a ich ciemna zieleń idealnie dopełnia aranżację akwarium. Epifity w zależności od wielkości można  umieszczać na pierwszym, drugim lub trzecim planie.

Podsumowanie

Dziesiątki dostępnych gatunków i odmian roślin akwariowych, o przeróżnym wyglądzie i wymaganiach, pozwalają każdemu akwaryście na stworzenie niepowtarzalnych kompozycji ozdabiających zbiorniki. A dzięki temu, że rośliny działają jak filtry oczyszczające wodę, akwaria pozostają czyste, a ryby zdrowe i pięknie wybarwione. Więc roślinom sztucznym mówimy stanowcze NIE, i sadzimy prawdziwe, które będą wspaniałą ozdobą, a jednocześnie pomogą zadbać o domowe akwaria.

Polecamy

• Jak dbać o rośliny w akwarium i czym je nawozić?

• Testy wody w akwarium – co, jak i kiedy?

• Iwagumi, ryuboku, mizube i  ragwork, czyli o stylach w akwarium naturalnym