Spis treści
Słodkowodne akwaria dekoracyjne rzadko spotyka się bez roślin. Wyjątkiem mogą być zbiorniki z afrykańskimi pielęgnicami, choć i tam można czasami je znaleźć.
W czasach mojego dzieciństwa ilość gatunków roślin, które uprawialiśmy w akwarium, była bardzo ograniczona. Były to rośliny, które wytrzymywały spartańskie warunki jakie im stwarzaliśmy w akwariach. Do nich zaliczały się amazonki, kilka gatunków kryptokoryny, mikrozoria oraz kilka prostych roślin łodygowych, wśród których prym wiodły moczarki i kabomby. Szczytem wiedzy w dziedzinie uprawy roślin akwariowych było stosowanie żyznej warstwy gliny na samym dnie akwarium. Mało kto wiedział tak zwanym stylu holenderskim. Rozwijany od lat 30tych XX wieku styl skupiał się na roślinach w akwarium, których całe kępy wypełniały całe zbiorniki.
Z czasem na nasz rynek trafiało coraz więcej nowych gatunków roślin. Jednym z momentów przełomowych było upowszechnienie się internetu, co pozwoliło na łatwiejszy dostęp do informacji oraz zdobywanie wiedzy ze stron zagranicznych znawców tematu. Nagle się okazało, że można mieć akwarium bogate w różnorodne gatunki roślin, ale trzeba zapewnić im odpowiednie warunki do przetrwania oraz prawidłowego rozwoju. W tym artykule odpowiem na pytanie, jak dbać o rośliny akwariowe i na co zwrócić szczególną uwagę, aby rośliny w akwarium przez długi czas cieszyły się dobrą kondycją. Zapraszam do lektury!
Rodzaje roślin w akwarium
Rośliny akwariowe możemy podzielić na kilka kategorii ze względu na ich wielkość i rolę w akwarium. Rośliny pierwszoplanowe są niskie i ich miejsce znajduje się w przedniej części akwarium. Charakteryzują się koniecznością częstego nawożenia i dostarczania im dużej ilości światła.
Rośliny drugoplanowe to typ roślin, które szybko się rozrastają i przeznaczone są do środkowej części zbiornika. Do najpopularniejszych należą:
- Alternanthera reineckii,
- Ludwigia arcuata,
- Juncus repens,
- Didiplis diandra,
- Bacopa monnieri.
Do tylnej części akwarium stosowane są rośliny wysokie (czyli rośliny trzeciego planu), takie jak m.in.:
- Limnophila aromatica,
- Nymphaea lotus,
- Elodea canadensis,
- Rotala rotundifolia.
W akwarium spotkać możemy także epifity, które nie wymagają sadzenia w podłożu, a także rośliny pływające.
Światło i dwutlenek węgla
Mimo tego, że artykuł jest o nawożeniu roślin akwariowych nie można wspomnieć o jednym z podstawowych czynników, jaki należy zapewnić roślinom jest dostęp do światła. Same rośliny można podzielić ze względu na zapotrzebowanie na wymagające światła mocnego, średniego i słabego. Są to minimalne wymagania, więc rośliny wymagające słabego światła będą rosły dobrze w mocnym świetle, ale nie zadziała to w drugą stronę, czyli rośliny wymagające mocnego oświetlenia nie będą rosły lub mogą ginąć jeśli światło będzie za słabe. Nie ma co liczyć na sukcesy jeśli nie zapewnimy roślinom odpowiedniego światła. Istotny jest także właściwy czas oświetlenia roślin.
Drugim, bardzo ważnym czynnikiem jest dostęp do dwutlenku węgla. Tu, podobnie jak ze światłem rośliny mogą potrzebować większej lub mniejszej ilości CO2 w wodzie, który jest podstawowym składnikiem odżywczym służącym roślinom do budowy tkanek. Nawet jeśli jakieś rośliny nie wymagają dozowania dwutlenku węgla, to zazwyczaj dużo lepiej wyglądają w akwariach, gdzie jest dozowany. Rosną gęściej, przybierają bardziej zwartą formę i mają lepsze ubarwienie.
Po zapewnieniu roślinom w akwarium odpowiedniego oświetlenia oraz odpowiedniego poziomu CO2 można skupić się na dostarczeniu im pozostałych, niezbędnych składników odżywczych. Trzeba jednak pamiętać, że każde akwarium jest inne. To co sprawdza się u jednego akwarysty nie musi sprawdzić się u Ciebie. Dostępne na rynku rozwiązania mogą się różnić od siebie stężeniami oraz filozofią stosowania. Skomponowane są tak by dawki sugerowane przez producenta sprawdziły się w typowych warunkach jakie mamy w akwariach. Jeśli nasze akwarium ma bardzo mocne oświetlenie lub masa roślinna jest bardzo duża konieczne może być zwiększenie dawki.
Makroelementy
To składniki odżywcze, które są zużywane w dużej ilości w trakcie tworzenia tkanek roślinnych.
Zaliczamy do nich:
- azot,
- fosfor,
- potas,
- wapń,
- magnez
- siarkę.
Z naszego punktu widzenia szczególnie ważne są pierwsze trzy. Mogą być zawarte w kompleksowym nawozie makroelementowym lub występować jako oddzielne nawozy.
Azot (amoniak NH3, azotany NO3): pierwiastek, którego rośliny zużywają najwięcej oprócz węgla. Główny regulator wzrostu. Zmieniając poziom N w zbiorniku, możemy przyspieszyć lub spowolnić tempo wzrostu roślin w akwarium. Niektóre gatunki roślin wodnych uzyskują bardziej czerwone zabarwienie, gdy poziom N jest niski. Generalnie dozowanie N w zbiorniku powinno być stabilne, by zapobiec ciągłej zmianie tempa wzrostu roślin, co prowadzi do wielu problemów. Odpady zwierzęce dostarczają znaczną ilość azotu, jeśli zbiornik jest mocno zarybiony.
Fosfor (fosforany, PO4): kolorowe rośliny stają się blade, gdy brakuje PO4. Zbiorniki ze znaczną ilością żywego inwentarza na ogół mają sporo PO4 pochodzącego ze sztucznych pokarmów.
Potas (K): Potas jest wykorzystywany w wielu podstawowych funkcjach życiowych roślin. W regionach, w których woda wodociągowa nie zawiera potasu, akwaria roślinne szybko napotykają wiele problemów, gdy poziom potasu nie jest wystarczający.
Mikroelementy
Żelazo (chelaty żelaza, Fe): Żelazo jest niemobilnym składnikiem odżywczym (w przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej składników NPK) i rośliny nie mogą transportować Fe ze starych liści, aby zaspokoić wzrost nowych liści i łodyg. Zatem brak Fe jest najpierw postrzegany jako żółknięcie nowych liści i słaba pigmentacja u kolorowych roślin. W przeciwieństwie do tego, co myśli większość hobbystów; dostarczenie nadmiaru żelaza nie stymuluje dodatkowej pigmentacji roślin czerwonych. Ważniejsze jest regularne dawkowanie, aby utrzymać go na wystarczającym poziomie. Zbyt duży poziom Fe może skutkować rozwojem glonów w akwarium.
Magnez (Mg): kluczowa cząsteczka chlorofilu. Dostępny dość powszechnie w wodzie wodociągowej, ale w regionach, w których woda z kranu nie zawiera Mg, regularne dawkowanie jest krytyczne dla roślin. Wiele komercyjnych nawozów nie go w swoim składzie.
Pierwiastki śladowe (bor B, miedź Cu, bor B … itd.): Rośliny zużywają ich niewielkie ilości, ale mają one wpływ zarówno na wybarwienie roślin, jak i na formę wzrostu. W przypadku dużego tempa wzrostu w zbiornikach, gdzie podawane jest CO2 łatwo doprowadzić do nieoptymalnych poziomów pierwiastków śladowych. Wymagana dawka jest niewielka, ale należy ją podawać regularnie.
Dozowanie nawozów akwariowych
Zazwyczaj sprawdzają się dawki sugerowane przez producentów. Czasami należy dawki dostosować do potrzeb tego konkretnego akwarium. Podawanie nawozów akwariowych zaczynamy od dawek mniejszych niż zalecane. Następnie w kolejnych tygodniach zwiększamy dawki aż do osiągnięcia optymalnego wyglądu roślin w akwarium. W przypadku pojawienia się glonów warto zmniejszyć dawkę na jakiś czas. Trzeba mieć na uwadze, że rośliny zareagują z pewnym opóźnieniem na zmianę dawki nawozów, więc po każdej zmianie trzeba dać im czas, a następnie przeanalizować wpływ nowej dawki.
Przeczytaj także artykuł: 4 rodzaje podłoży w akwarium. Jak wybrać odpowiednie?
autor: Marcin Wnuk, akwarysta