Spis treści
To, że psy widzą świat jak w przedwojennym filmie, a więc w odcieniach szarości, jest mitem. Psy widzą świat inaczej niż my, ale potrafią rozróżniać kolory, takie jak żółty i niebieski. Niestety, często też zmagają się z podobnymi do ludzkich chorobami oczu. Sprawdź, jak widzi pies!
Kiedyś sposób postrzegania świata przez zwierzęta był dla nas tajemnicą. Trudno było nam zrozumieć, jak pies widzi kolory. Nie mieliśmy wystarczającej wiedzy na ten temat, nie było też takich badań. Teraz wiemy więcej. Możemy też stwierdzić, które kolory są dla psa oczywiste, a które są dla niego nie do rozróżnienia. Chociaż wciąż jest wiele znaków zapytania.
Fakty i mity – jak widzi pies?
Pierwsze publikacje o tym, jak widzi pies, pojawiły się w latach 60. Dlaczego zatem przez tyle dekad pokutował mit o tym, że czworonogi widzą tylko w czerni i bieli?
– Kiedyś było po prostu wiadomo, że psy widzą gorzej. A skoro tak jest, to zapewne nie odróżniają kolorów. Dla człowieka, tak jak to ma miejsce w fotografii, istnieją tylko dwie opcje: albo coś jest kolorowe, albo czarno-białe – mówi dr Julia Miller, lekarz weterynarii z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Wiele jednak zmieniło się w latach 80. Wówczas naukowcy z uniwersytetu kalifornijskiego dowiedli, że psy widzą kolory. Wcześniej uważano, że psy postrzegają świat jedynie w czerni i bieli, ewentualnie rozróżniają kolor szary i jego odcienie.
Jak widzi pies? Budowa psiego oka
– Niestety, nie wiemy na 100%, jak widzi pies. To, o czym się mówi, opieramy na badaniach zachowania, ale też na danych fizjologicznych, wiemy na przykład, że na siatkówce oka psy mają dwa rodzaje czopków – komórek odpowiedzialnych za widzenie barwne. Dla porównania ludzie mają trzy rodzaje tych komórek. To jedna z różnic, która zmienia postrzeganie świata przez psy – tłumaczy dr Julia Miller.
Jak zbudowane jest psie oko?
W swojej podstawowej budowie psie oko przypomina ludzkie. Ale to tylko pozory. Diabeł tkwi w szczegółach. Najważniejsza różnica to duże okrągłe źrenice i wąski pasek tęczówki. Dzięki temu pies widzi dobrze w półmroku, a słabe oświetlenie nie jest dla niego problemem. Duża źrenica ma ważną zaletę: przepuszcza więcej światła, dzięki czemu nasze czworonogi widzą przedmioty wyraźniej, nawet wtedy, gdy jest ciemno. Jednakże coś kosztem czegoś. To wszystko odbywa się kosztem utraty głębi, dlatego ogromną rolę odgrywa odległość, w jakiej dane przedmioty są położone. Jeśli znajdą się zbyt blisko lub zbyt daleko, będą rozmazane.
Pies widzi barwy w skali żółto-niebieskiej.
Dlaczego psie oczy świecą?
Zauważyłeś, jak przy robieniu zdjęć psie oczy świecą? Odpowiada za to makata, która znajduje się za siatkówką. To makata odbija docierające przez siatkówkę światło. Ostatecznie makatę można porównać do lustra – przechwytuje promienie świetlne i przekazuje je z powrotem do siatkówki. Odbija także te, które były nieuchwytne dla światłoczułych receptorów. Makata pozwala nadać światu fluorescencyjny odblask oraz lekko zmienić jego kolory. Tego przywileju nie mają niektóre psy. Chodzi tu o rasy północne oraz wszystkie psiaki o oczach w kolorze niebieskim.
Jak pies widzi kolory?
Za widzenie kolorów odpowiadają receptory siatkówki, czyli wspomniane wyżej czopki. U ludzi wyróżniamy trzy rodzaje receptorów (czopków), dzięki temu widzimy kolory niebieski, fioletowy i inne w tej skali, a także kolor żółty, zielony i czerwony oraz inne barwy. Człowiek rozróżnia także różne odcienie szarości. Psy posiadają na siatkówce tylko dwa rodzaje czopków, a to oznacza, że widzi tylko niektóre kolory, głównie żółty, rozmaite odcienie żółtego oraz barwy w spektrum niebiesko-fioletowym. Co ciekawe, pies widzi także kolor szary i rozróżnia rozmaite odcienie szarego, także te niedostępne dla ludzi.
– Psy nie rozróżniają na przykład czerwonego od zielonego – dodaje dr Julia Miller.
Najprawdopodobniej zabawki w kolorze czerwonym będą dla psa mało zauważalne. Z kolei zielony, żółty i pomarańczowy będą postrzegane jako odcienie koloru żółtego. Kolor fioletowy i niebieski widzą jak niebieski lub odcienie niebieskiego.
To dlatego mówi się coraz częściej o tym, żeby nie kupować psom czerwonych zabawek – takie zabawki nie są atrakcyjne, psy mogą ich po prostu nie zauważyć. Prawdopodobnie psy odróżniają większość kolorów od szarości.
Ale oprócz kolorów czworonogi są w stanie widzieć także światło ultrafioletowe.
– Jak wynika z badań z 2014 roku, soczewka oka u tego gatunku przepuszcza promienie UV – dodaje dr Julia Miller. – Ludzie, kiedy mówią o postrzeganiu świata, skupiają się na kolorach. A tymczasem dla psów kolory na pewno są mniej istotne.
Dlaczego?
Psy a widzenie w ciemności
Bo chociaż zmysł wzroku znajduje się u nich dopiero na trzecim miejscu (po węchu i słuchu), to nasze czworonogi mają jednak nad nami pewną przewagę: lepiej widzą w ciemności i w półmroku.
Dzieje się tak między innymi dzięki większej liczbie pręcików na siatkówce oka, a także błonie zwanej tapetum lucidum, która odbija światło i powoduje jego powtórne przejście przez siatkówkę.
Za lepsze widzenie w nocy odpowiada zatem duża powierzchnia rogówki i spora soczewka. Pies łatwiej zauważy też w ciemności poruszający się obiekt.
Jak wyraźnie widzi pies?
W porównaniu do ludzi psy mają gorszą ostrość widzenia. To poniekąd konsekwencja lepszego widzenia w słabym oświetleniu.
Pies widzi w nocy lepiej niż człowiek, ale wiele zależy od odległości, w jakiej znajduje się poruszający się obiekt. Obraz może być niewyraźny.
Szacuje się, że pies widzi od 4 do 8 razy mniej wyraźnie niż człowiek.
Jaki widzi pies? O polu widzenia psa
Co z polem widzenia u naszych psich przyjaciół? Nie ma tu jednoznacznej odpowiedzi. Sporo zależy od budowy czaszki i tego, jak osadzone są oczy. Można jednak określić przedział: pole widzenia u psów waha się od około 240° do około 270°. Dla porównania u człowieka jest to około 180°, z czego 140° to obszar widzenia obuocznego. Pies nie musi odwracać głowy, by zobaczyć, co dzieje się z boku.
Pole widzenia psa jest zdecydowanie większe niż człowieka.
Pies a wrażliwość na ruch, czyli jak widzi pies
Jest jeszcze jedna rzecz: pies jest bardzo wrażliwy na ruch. Mówi się, że w pobliżu agresywnego psa nie powinno się wykonywać gwałtownych ruchów, bo mogą wywołać jeszcze większy poziom agresji. Zauważ, że pies, kiedy nie jest pewien zamiarów innego zwierzęcia, często zamiera bez ruchu.
Psy a choroby wzroku
Choroby wzroku u psów często niewiele różnią się od tych, na które cierpimy my, ludzie. A jest to na przykład zaćma starcza (zmętnienie soczewki). Zaćma może być też wynikiem innych chorób, ale by się o tym przekonać, konieczna jest konsultacja z lekarzem weterynarii.
– Wbrew pozorom psy bardzo dobrze sobie radzą nawet wtedy, gdy tracą wzrok, zwłaszcza gdy dzieje się to stopniowo. Wynika to z dużych zdolności adaptacyjnych, ale też z tego, że inne zmysły, przede wszystkim węch, odgrywają prawdopodobnie ważniejszą rolę w percepcji świata – tłumaczy dr Julia Miller.
Nie znaczy to, że nie powinniśmy dbać o zdrowie naszych zwierząt także w tym zakresie. W przypadku zmian soczewki można na przykład wykonać zabieg wstawienia sztucznej. Wymaga to oczywiście udania się z psem do specjalistycznego gabinetu.
Najczęstsze choroby wzroku u psów
Najczęstsze choroby wzroku u psów to:
- zaćma starcza (podobnie jak u człowieka),
- zapalenie spojówek (chodzi o zapalenie błony, która pokrywa wewnętrzną część powiek psa, najczęściej przyczynami są: alergie, zakażenia bakteryjne, uraz, nieprawidłowa produkcja łez),
- łzawiące oczy u psa (dziedziczne albo konsekwencja niedrożności kanalików nosowo-łzowych),
- katarakta i jaskra (podobnie jak u człowieka, katarakta powoduje zmatowienie soczewki wewnątrz oka, obserwuje się znacznie częściej u psów cierpiących na cukrzycę, z kolei jaskra to efekt zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrz gałki ocznej),
- suche oko u psa (gdy gruczoły łzowe nie są w stanie dostarczyć oku psa wystarczającej ilości łez).
Zdrowe oczy psa nie łzawią.
Wzrok psa. Co powinno nas zaniepokoić?
Problemy ze wzrokiem u psów najczęściej zdarzają się w podeszłym wieku. Oczy psa, gdy nie ma ze wzrokiem żadnych problemów, są przejrzyste, a kąciki nie powinny mieć zanieczyszczeń. Z kolei spojówki u psa powinny charakteryzować się lekko różową barwą. Zdrowe oczy psa nie łzawią.
Jeżeli coś jest nie tak, pies doświadcza obfitego łzawienia, sierść wokół oczu może być przebarwiona, a powierzchnia gałki ocznej mętna. Co jeszcze powinno nas zaniepokoić? Np. zaczerwienione lub spuchnięte powieki i spojówki oraz wypływy ropne. Zawsze gdy pojawia się niepokojący objaw, należy zgłosić się ze swoim zwierzakiem do lekarza weterynarii i zapewnić psu odpowiednie leczenie.
Pamiętaj: badania to jedno, a rzeczywistość – drugie. Dzisiaj mamy dużo większą wiedzę na temat tego, jak widzi pies, ale zauważ, że w procesie widzenia uczestniczą także nerwy i mózg. Dlatego w kwestii rozróżniania barw pozostaje wiele znaków zapytania. Niestety, nasze czworonogi nie powiedzą nam, jaka jest rzeczywistość widziana oczyma psa.
Jak widzi pies i czego pies nie widzi? Podsumowanie
Pies widzi: pies widzi barwy w skali żółto-niebieskiej, poruszający się w ciemności obiekt, światło ultrafioletowe.
Pies nie widzi: koloru czerwonego, tak wyraźnie jak człowiek.
Z perspektywy psa świat jest „pomalowany” na żółto i niebiesko, a także w odcieniach tych kolorów. Nie zawsze wszystko jest wyraźne, ale za to pies jest w stanie zauważyć nawet najmniejszy ruch w ciemności.
Pies rozróżnia: różne odcienie szarego, niebieski i żółty, a także ich odcienie.
autor: Kinga Czernichowska