Jak usunąć kleszcza u psa?

Jeszcze jakieś 20 lat temu nikt się kleszczami zbytnio nie przejmował. Kojarzyło się je głównie z Mazurami, a odsetek zakażonych osobników był niewielki. Borelioza jawiła się jako egzotyczna niemal choroba, na którą może zapaść pechowy leśnik, a pasożyt w skórze zwierzęcia na nikim nie robił wrażenia. Od tego czasu wiele się zmieniło, kleszcze zrobiły „światową karierę” i teraz stale jesteśmy nimi straszeni i straszymy się wzajemnie. Dowiedz się, jak usunąć kleszcza u psa i jak się przed nimi chronić?

Gdzie i jak żyją kleszcze?

Naturalnym środowiskiem kleszczy są lasy liściaste i mieszane, miejsca zacienione i wilgotne, blisko gleby. Tkwią w zaroślach, najczęściej na skraju lasu, polany, ścieżki, na łąkach i pastwiskach, w sąsiedztwie zbiorników wodnych itp. Skądś wiedzą, że to miejsca, gdzie najczęściej przechodzą zwierzęta i najłatwiej „załapać się” na posiłek. I pewnie by tam zostały, gdyby na nas i na naszych psach nie przywędrowały do ludzkich siedzib, nawet do miast. Trafimy na nie i w parku, i na małym miejskim skwerku, i na trawniku przed blokiem.

Reklama

Pamiętaj, kleszcze nie skaczą. Nie słuchaj też opowieści o kleszczach spadających z drzew. Kleszcze, jak na swoją wielkość, potrafią się dość szybko przemieszczać, jednak nie wchodzą na wysokość wyższą niż ok. 1,5 m. Żeby zaś znalazły się na ciele żywiciela, ten musi potrącić gałąź, trawę lub liście, na których kleszcz siedzi. Ledwo to się stanie, pasożyt rozpocznie wędrówkę w poszukiwaniu dogodnego miejsca do wkłucia.

Po co kleszczowi taki krwawy posiłek? Zdziwisz się, ale musi się on napić krwi kręgowca tylko 3 razy w życiu! To jego zastrzyk energii, żeby móc zmienić postać z larwy na nimfę. Potem przekształcić się w dorosłego osobnika i w końcu, żeby samica mogła złożyć jajeczka, dzięki którym podtrzymany zostanie gatunek. Jak dotąd świetnie im się to udaje, nawet dinozaury były ich ofiarami.

Czy kleszcze są groźne?

Znamy około 800 gatunków kleszczy występujących na całym świecie. W Polsce mamy ich 21 (wg Instytutu Medycyny Wsi), a największe znaczenie epidemiologiczne mają:

– kleszcz pospolity (Ixodes ricinus),
– kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus).

Nie byłyby groźne, gdyby nie bakterie, grzyby, wirusy, pierwotniaki itp. znajdujące się w ich ślinie, treści jelitowej, a nawet w kale. Kleszcze stały się ich nosicielami, gdy żerowały na dzikich zwierzętach. W konsekwencji przenoszą ten koktajl patogenów (są tzw. wektorami) na kolejnych żywicieli, czyli inne dzikie zwierzęta, naszych domowych pupili i na ludzi.

Najmniej groźne są larwy. Samica przekazuje potomstwu jedynie wirusy kleszczowego zapalenia mózgu. Innymi chorobami zarażą się, pijąc krew np. gryzoni. Potem przekształcają się w nimfy, a te już są dla nas dużo groźniejsze.

Jakie choroby przenoszą kleszcze?

Jest ich dużo. Nawet bardzo dużo i niestety ciągle pojawiają się nowe. Ale zdecydowana większość rozwija się rzadko. Znaczenie ma też szerokość geograficzna, pod jaką dane kleszcze i patogeny występują.

Kiedy media straszą Cię strasznym kleszczem i jeszcze straszniejszą chorobą, sprawdź dokładnie tę informację, bo być może dotyczy kleszczy występujących na drugim krańcu świata i w Polsce możesz spać spokojnie.

Największe zagrożenie dla psów w Polsce to:

• Babeszjoza (piroplazmoza) – to częsta i najgroźniejsza choroba u psów. Zazwyczaj ma bardzo szybki i agresywny przebieg. Nieleczona, szybko prowadzi do śmierci zwierzęcia. Główne objawy u psa to gorączka (nawet do 42 stopni), apatia, brak apetytu, blade śluzówki. Pies szybko słabnie. Charakterystyczny jest kolor moczu – od czerwonego do zielonobrunatnego.
  
• Borelioza(choroba z Lyme) – trudno ją zdiagnozować, bo czas od zakażenia do wystąpienia objawów może wynieść nawet od 2 do 5 miesięcy! Charakterystyczne objawy to wzrost temperatury ciała oraz kulawizna spowodowana zapaleniem stawów. Objawy mają często charakter nawracający. Borelioza może atakować także inne narządy, w tym nerki czy serce. W Polsce dostępne jest dla psów szczepienie przeciwko boreliozie.
  
• Anaplazmoza – u chorego psapojawia się apatia, osowienie, gorączka, bladość błon śluzowych, kulawizna i sztywność chodu. Zwierzę może mieć powiększone węzły chłonne, mogą się pojawić krwawienia.

Należy uważnie obserwować pokłutego przez kleszcze psa. Jeżeli pojawią się któreś z wymienionych objawów lub cokolwiek Cię zaniepokoi, nie zastanawiaj się, o co chodzi, nie licz na to, że samo minie, nie próbuj sam leczyć zwierzęcia. Natychmiast jedź do lekarza weterynarii, który zleci odpowiednie badania, postawi diagnozę i wdroży leczenie. Jeżeli przegapisz symptomy, pies może tego nie przeżyć.

UWAGA! Nie wszystkie kleszcze są nosicielami patogenów i nawet ukłucie przez zarażonego kleszcza nie oznacza, że rozwinie się choroba odkleszczowa.

Kleszcz u psa – jak zapobiegać?

Po pierwsze i najważniejsze – lepiej zapobiegać niż leczyć! Dlatego stosuj repelenty.

Wybór należy do Ciebie, możesz:

• zaopatrzyć psa w obrożę przeciw kleszczom,
• wetrzeć psu krople,
• podać tabletki.

Sam musisz sprawdzić, co działa najlepiej na Twojego pupila. Podawane przez producentów dane dotyczące skuteczności poszczególnych środków są statystyczne, więc może się zdarzyć, że akurat na Twojego psa dana obroża zadziała słabo, ale inna może się sprawdzić doskonale.

Każdorazowo po powrocie ze spaceru czy wycieczki obowiązkowo dokładnie obejrzyj ciało psa (i własne!). Może się zdarzyć, że mimo zabezpieczeń w skórze tkwi kleszcz.

W przypadku psów, ze względu na sierść, poruszanie się na nich jest dla kleszcza bardzo energochłonne. Dlatego woli miejsca, gdzie sierść jest rzadsza, a skóra cieńsza i ciepła, np. okolice:

• uszu,
• oczu,
• pachwin,
• ogona,
• odbytu.

Ale nie jest to regułą! Sprawdzaj też język psa!

Gdy tylko zauważysz pasożyta, natychmiast powinieneś go usunąć. Możesz to zrobić samodzielnie. To nie jest trudne, ale musisz wiedzieć, jak usunąć kleszcz u psa prawidłowo i mieć odpowiedni przyrząd.

Jak usunąć kleszcza u psa? Czego nie wolno robić

Odsetek zakażonych kleszczy rośnie (obecnie szacuje się, że to ok. 30% populacji, niemniej jest to zróżnicowane lokalnie) i nie jest już wszystko jedno, jaktego pasożyta usuniesz. Sposób, w jaki to zrobisz, może zwiększyć ryzyko zakażenia albo je zminimalizować.

Kleszcz, rozpoczynając żerowanie, wsuwa w skórę żywiciela najeżony kolcami hypostom. Dodatkowo mocuje go w skórze za pomocą specjalnej, cementującej wydzieliny. Kiedy zaczynamy go ciągnąć, kolce hypostomu rozwierają się i zakleszczają w skórze (stąd nazwa kleszcz), chroniąc pajęczaka przed odpadnięciem, zanim skończy posiłek. A musi być mocno zakotwiczony, żeby zwierzę nie dało rady się go pozbyć, dlatego dowiedz się, jak usunąć kleszcza u psa!

Czego robić nie wolno, kiedy usuwasz kleszcza:

• Ściskać – ryzykujesz wyciśnięcie śliny lub treści jelitowej wraz z patogenami do ciała żywiciela.
• Ciągnąć – ryzykujesz rozerwaniem kleszcza i pozostawieniem w skórze jego części gębowej, a co gorsza, rozlaniem w miejscu wkłucia płynów ustrojowych i wydzielin wraz z patogenami.
• Dusić, smarować (tłuszczem, alkoholem, kremem do opalania itp.), przypalać, ucinać, wydrapywać paznokciem, wypychać, dłubać igłą, masować palcem, drażnić w jakikolwiek sposób – ryzykujesz, że zaniepokojony kleszcz zwymiotuje, wprowadzając do organizmu psa większą ilość zakażonych płynów.

Ze względu na własne bezpieczeństwo nie dotykaj kleszcza gołymi palcami. Ryzykujesz wtarcie w skórę (przez mikrouszkodzenia) wydzielin lub odchodów kleszcza.

Jak usunąć kleszcza u psa bezpiecznie?

Jak więc prawidłowo usunąć kleszcza u psa? Sposobem!

Jak to zrobić, podpowiada nam budowa kleszcza w powiązaniu z prawami fizyki – ruchem obrotowym! Wymuszając ruch obrotowy, powodujemy, że kolce hypostomu owijają się wokół jego osi, a kleszcz bez oporu wysuwa się ze skóry. Kierunek obrotu jest obojętny!

Dzięki tej metodzie rosną szanse na sprawne uwolnienie kolców hypostomu i usunięcie kleszcza tak, żeby nie zdążył zareagować. Wszelkie przestrogi typu „tylko nie kręć kleszczem, bo mu urwiesz głowę” wynikają z faktu, że nie jest obojętne, gdzie kleszcza uchwycimy, aby ruch obrotowy był skuteczny, i czym to zrobimy.

Jak usunąć kleszcza u psa krok po kroku

Podpowiadamy, jak usunąć kleszcza nie tylko u psa, ale także u innych zwierząt, a także u ludzi:

• Przygotuj odpowiedni przyrząd do usuwania kleszczy i środek do dezynfekcji.
• Załóż rękawiczki jednorazowe.
• Jeśli Twój pies jest ruchliwy, poproś kogoś o pomoc w przytrzymaniu go.
• Dokładnie przeglądaj ciało psa, zacznij od miejsc szczególnie lubianych przez kleszcze. U niektórych psów z miękką okrywą włosową, np. spaniel, york, możesz najpierw przeczesać sierść gęstym grzebieniem, np. takim jak do wyczesywania wszy z włosów.
• Jeżeli trafisz na wbitego kleszcza, usuń go – pamiętaj o ruchu obrotowym!
• Zdezynfekuj miejsce po wkłuciu i przyrząd, dopiero wtedy szukaj kolejnych pasożytów.
• Usunięte kleszcze należy zutylizować, w domu najlepiej zakleić je taśmą klejącą, w plenerze można je rozgnieść między dwoma kamieniami.
• Rękawiczki wyrzuć, dokładnie umyj ręce.
• Przyrząd jeszcze raz zdezynfekuj lub wygotuj.

Jeżeli dzięki temu będziesz się czuł spokojniej, możesz przebadać usuniętego kleszcza pod kątem nosicielstwa boreliozy. Pojawiły się na rynku domowe testy, którymi możesz się posłużyć. Są równie skuteczne jak badanie w laboratorium.

Czym usunąć kleszcza u psa?

Rynek oferuje wiele przeróżnych narzędzi. Bywa, że jedne są dziwniejsze od drugich. Zazwyczaj traktuje się je jak gadżety, których główną zaletą jest to, że mieszczą się w portfelu.

Zapomnij też o pęsecie. Te o cienkich zakończeniach to pęsety chirurgiczne lub zegarmistrzowskie. Zazwyczaj nie masz takiej w domu! Zresztą nawet pęseta chirurgiczna ma zakończenia na tyle grube (w stosunku do wielkości kleszcza), że ciało nimfy czy ślinianki dorosłego pajęczaka na pewno ulegną ściśnięciu. Ponadto wymusza ona ruch „do góry” zamiast obrotowego. Wiesz już, że ciągnięcie kleszcza zwiększa ryzyko rozerwania, a tego nie chcemy!

Idealny przyrząd do usuwanie kleszczy u psa:

• nie ściska kleszcza,
• nie rozrywa i nie zgniata,
• umożliwia ruch obrotowy,
• usuwa kleszcze każdej wielkości, z każdego miejsca, z jednakową skutecznością,
• działa szybko i jest prosty w obsłudze,
• można go dezynfekować lub sterylizować.

Takie przyrządy istnieją. Zapytaj o nie w sklepie zoologicznym, u lekarza albo w aptece i kup, zanim znajdziesz kleszcza w skórze psa.

Jak usunąć kleszcza u psa – zapamiętaj!

• Do ochrony przed kleszczami stosuj repelenty i zawsze czytaj informacje producenta.
• Po powrocie do domu przejrzyj sierść psa.
• Kleszcze usuwaj ruchem obrotowym, używaj bezpiecznego przyrządu.
• Po usunięciu kleszcza zdezynfekuj miejsce wkłucia i przyrząd, którym się posługiwałeś.
• Obserwuj zachowanie psa. Bez względu na to, jak usunąłeś kleszcza i czy zachowałeś wszystkie środki ostrożności, jeśli cokolwiek wzbudzi Twoje zaniepokojenie, natychmiast udaj się do lekarza i poinformuj go, że pies miał kleszcza.

Wszystko, czego dowiedziałeś się o kleszczach, o sposobach ich usuwania, środkach ostrożności itd., dotyczy nie tylko psów, ale także innych zwierząt (np. kotów), o ile wychodzą z domu i mogą być narażone na kontakt z tymi pasożytami. Nie zapominaj o sobie! Człowiek, jako kręgowiec, też należy do grupy ryzyka.

Ciekawostka o kleszczach

Kleszcze to pajęczaki, a nie owady! Mają 4 pary odnóży i nie latają! Owady mają 3 pary odnóży, skrzydełka i latają! Nie istnieją żadne latające kleszcze, nie daj się oszukać!

autor: Hanna Kantor

Sprawdź, jak zadbać o psa wiosną.