Cieczka u psa – objawy, etapy i porady dla właścicieli

Cykl płciowy suczki podzielony jest na cztery fazy, a znajomość jego przebiegu pozwala zarówno lekarzom weterynarii, jak i opiekunom planować rozród czworonogów oraz monitorować stan zdrowia zwierzęcia. Dowiedz się, kiedy może dojść do zapłodnienia, co może oznaczać brak cieczki u psa i jaka wydzielina z dróg rodnych jest normalna, a jaka może być niepokojąca.

Czym jest cieczka u psa?

Psy to gatunek monoestralnych sezonowo. Aktywność płciowa występuje u nich zatem tylko raz w sezonie rozrodczym. Czym właściwie jest cieczka u psa?

Reklama

Definicja i znaczenie cieczki

Cieczka to inaczej ruja u samicy psa. Może być rozumiana jako faza przedrujowa i rujowa łącznie lub jako właściwy okres płodny, czyli czas, gdy samica owuluje i może zajść w ciążę.

Dojrzałość płciowa suczki

Samice psów dojrzałość płciową osiągają między 6. a 24. miesiącem życia. Dokładny czas pojawienia się pierwszej rui zależy od wielu czynników. Dużą rolę odgrywa między innymi rasa. W uogólnieniu samice małych ras prezentują objawy pierwszej cieczki wcześniej niż suczki ras dużych.

CIEKAWOSTKA

Rasy, u których pierwsza cieczka pojawia się zwykle przed 12. miesiącem życia, to:

• basenji,
• border collie,
• mops,
• rottweiler.

Rasy, u których pierwsza ruja pojawia się w wieku 16–24 miesięcy to:

• chart,
• dog niemiecki,
• schipperke.

Fazy cieczki u psa

Cykl rujowy psów ma cztery fazy. Ich znajomość to wiedza, która przyda się każdemu opiekunowi niewykastrowanej samicy.

Fazy cyklu

Cykl rujowy suczek jest długi, a dodatkowo jego przebieg charakteryzuje się pewną zmiennością osobniczą. Dzieli się on na:

• anestrus,
• proestrus,
• estrus,
• metestrus.

Do wyznaczenia okresu płodnego suki można zastosować różne metody. Pierwszą jest mało precyzyjne liczenie dni od początku fazy proestrus i wyznaczanie przybliżonego terminu krycia. Metoda ta połączona jest z obserwacją zmian fizjologicznych występujących u suczki. Bardziej wiarygodna jest jednak identyfikacja poszczególnych faz poprzez badania cytologiczne oraz oznaczenie stężeń hormonów.

Faza przedrujowa (proestrus)

Faza proestrus nazywana jest również fazą przedrujową. Charakteryzuje się widocznymi zewnętrznie oznakami nadchodzącej rui, takimi jak:

• obrzęk sromu,
• krwisty wypływ,
• atrakcyjność samicy dla samców (bez ich akceptacji).

Faza ta trwa od 3 do 27 dni (średnio przyjmuje się 9 dni). Czas ten odzwierciedla okres działania estrogenów w organizmie samicy.

Faza rui właściwej (estrus)

Estrus to faza, w której suczka akceptuje krycie. Jest to również okres owulacji, a więc okres płodny samicy. Faza estrus trwa przeciętnie około 9 dni.

Faza porujowa (diestrus)

Początek metestrus lub inaczej diestrus wyznacza zanik wspomnianego wcześniej odruchu tolerancji, czyli akceptacji krycia. Jest to faza lutealna (związana z aktywnością ciałek żółtych) cyklu, która trwa od 65 do 70 dni.

Faza bezrujowa (anestrus)

Anestrusto czas „spoczynku” jajników lub okres bezrujowy. W tej fazie stężenia hormonów pozostają na poziomie podstawowym. Długość tej fazy wynosi od czterech do nawet dziewięciu miesięcy. Krótsze okresy międzyrujowe są charakterystyczne dla rottweilerów oraz owczarków niemieckich.

Czas trwania cieczki u psa

Przebieg całego cyklu rujowego oraz jego poszczególnych faz jest zależny od wielu czynników i jest osobniczo zmienny.

Ile trwa każda faza cyklu u psa?

Długość trwania poszczególnych faz cyklu to:

• anestrus: 4–9 miesięcy,
• proestrus: 3–27 dni (średnio 9 dni),
• estrus: powyżej 9 dni,
• metestrus: 65–70 dni.

Dane te należy jednak traktować szacunkowo, gdyż część publikacji naukowych podaje trochę inne długości poszczególnych faz.

Czas trwania całego cyklu cieczki u psa

Psy to zwierzęta monoestralne sezonowo. Oznacza to, że ruja i możliwość zapłodnienia występuje zwykle raz lub dwa razy w roku w zależności od częstotliwości cieczek u psa.

Pierwsza cieczka u psa

Pierwsza ruja u psa może być ważnym momentem, którego oczekują opiekunowie. Pojawia się ona, gdy samica osiągnie dojrzałość płciową.

Kiedy pojawia się pierwsza cieczka u psa?

Czas osiągnięcia dojrzałości płciowej jest zależny nie tylko od rasy psa, ale nawet od linii hodowlanej. Pojawienie się pierwszej rui jest także związane z cechami osobniczo zmiennymi, jak sposób żywienia oraz warunki utrzymania. Przykładowo niskobiałkowa dieta lub utrzymywanie w kojcu może niekorzystnie wpływać na czas osiągnięcia dojrzałości płciowej samicy.

Jak wygląda pierwsza cieczka u psa?

Wielu opiekunów zastanawia się, jak wyglądają objawy rui i jak zmieni się zachowanie suki w tym czasie. W przypadku pierwszej cieczki objawy nie muszą być jednak nasilone. Zdarza się, że pozostają niezauważone.

Objawy cieczki u psa

Suczki w okresie cieczki mogą częściej oddawać mocz, mieć mniejszy apetyt lub być bardziej rozdrażnione, zestresowane czy zmęczone niż wcześniej. Na co jeszcze należy zwrócić uwagę?

Charakterystyczne objawy cieczki u psa

W fazie przedrujowej, która zapowiada pojawienie się okresu płodnego, u samicy pojawia się krwista wydzielina z pochwy oraz obrzęk okolicy sromu. Opiekun może również zauważyć wyraźne zainteresowanie samców jego suczką.

W fazie rujowej krwawienie z dróg rodnych ustaje, a samica akceptuje obecność samców. Widać u niej zmiany behawioralne, które zachodzą pod wpływem zmniejszenia ilości estrogenu i wzrostu poziomu progesteronu we krwi. Suczka może:

• unosić zad,
• odstawiać ogon na bok w obecności samców.

Jak rozpoznać cieczkę u suczki?

Fazę przedrujową oraz rujową można rozpoznawać po objawach, ale z punktu widzenia medycyny weterynaryjnej największą wartość mają badania stężenia hormonów (progesteron) oraz badania cytologiczne.

Częstotliwość cieczki u psa

Cieczka u psa występuje mniej więcej dwa razy w roku – wiosną oraz jesienią. U niektórych samic cieczka występuje jednak jedynie raz w roku.

Jak często występuje cieczka u psa?

Czas pomiędzy poszczególnymi cieczkami określa się mianem okresu międzyrujowego. Fizjologicznie wynosi on od 5 do 11 miesięcy, choć np. u basenji i boston terrierów obserwuje się długie okresy międzyrujowe wynoszące blisko 12 miesięcy, co dla tych psów jest zjawiskiem fizjologicznym.

Różnice w częstotliwości między rasami

Krótsze okresy międzyrujowe są charakterystyczne dla rottweilerów oraz owczarków niemieckich. Z kolei u rasy mastiff odstęp pomiędzy kolejnymi rujami może wynosić około 9 miesięcy.

Specjalne przypadki cieczki u psa

Uwagę opiekuna powinny zwrócić różne sytuacje. Do lekarza weterynarii warto się udać, gdy cieczka u psa trwa ponad 21 dni lub gdy nie pojawia się w odpowiednim czasie.

Cicha ruja u suczki

Jednym z problemów są tzw.ciche ruje, które występują m.in. u młodych samic lub u tych suczek, które nie mają kontaktu z samcami. Objawy cieczki są wtedy praktycznie niewidoczne, a czas rui i owulacji można wykryć jedynie poprzez badania weterynaryjne.

Brak cieczki u suki

Kolejnym z zaburzeń cyklu płciowego u samic psa jest brak rui. Może on mieć podłoże pierwotne lub wtórne. Pierwotny braku rui to brak pierwszej cieczki mimo osiągnięcia przez samicę wieku dwóch lat. Wtórny brak rui to problem, który pojawia się mimo dotychczas regularnych cykli płciowych.

Przyczyny to między innymi:

• choroby układu rozrodczego,
• niedoczynność tarczycy,
• długotrwała terapia lekami steroidowymi,
• zespół Cushinga.

Jak dbać o sukę podczas cieczki?

Każdego dnia dbasz o zdrowie psa. Zadbaj o nie również w czasie cieczki.

Możesz:

• zapewnić suczce spokój,
• dbać o utrzymanie higieny okolic sromu,
• stosować majtki lub wkładki dla suczek.

Nie karć suczki w trakcie cieczki za plamienie w domu! Zadbaj o jej komfort psychiczny.

Pamiętaj, że niewykastrowana suczka jest zdolna do rozrodu. Jeżeli chcesz uniknąć krycia i niechcianej ciąży, w czasie rui wyprowadzaj psa na spacery wyłączenie na smyczy.

Higiena i majtki na cieczkę

Opiekun suczki może wyposażyć się w specjalne majtki dla psów. Dostępne są one w różnych rozmiarach, dlatego można dobrać odpowiedni produkt dla suczek dużych ras, jak i małych lub miniaturowych.

Majtki na cieczkę u psa oferowane są zarówno w wersjach jednorazowych pieluch, jak i produktów nadających się do prania.

FAQ

Kiedy zaczyna się cieczka u psa?

Pierwsze objawy kojarzone z cieczką pojawiają się w fazie przedrujowej, gdy samica zaczyna plamić i wzbudza zainteresowanie samców. Właściwy okres płodny pojawia się, gdy samica toleruje krycie.

Kiedy obawiać się braku cieczki?

Cieczka u psa występuje zwykle w ciągu pierwszych dwóch lat życia. Jeżeli suczka skończyła 24 miesiące, a cieczka nie wystąpiła, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Wtórny brak cieczki oznacza, że nie pojawiła się ona po ok. 12 miesiącach od poprzedniej. W takiej sytuacji również warto skorzystać z porady lekarza weterynarii.

Jak często występuje cieczka u psa?

Cieczka u psa może pojawiać się raz lub dwa razy w roku.

Podsumowanie

• Cykl rujowy suczki ma cztery fazy.
• Pierwsza cieczka u suki powinna pojawić się do ok. 24. miesiąca życia.
• Objawy związane z cieczką (okres przedujowy i rujowy) trwają ok. 21–28 dni i obejmują wydzielinę z dróg rodnych oraz odruch tolerancji samców.

Cykl rujowy suczki jest specyficzny, a jego przebieg jest osobniczo zmienny. Obserwuj przebieg objawów cieczki u suki i notuj czas ich wystąpienia! Dzięki temu nauczysz się, jak długo trwa cieczka u Twojego psa i jak często występuje.

autor: lek. wet. Agnieszka Górecka