Koci katar – objawy, leczenie i profilaktyka

Koci katar to pojęcie służące do określenia infekcji górnych dróg oddechowych, spowodowanej przez wirusy. Jak zdiagnozować chorobę u kota? Czy należy bać się kociego kataru? Dowiedz się, co musisz wiedzieć, by móc chronić swojego kota!

Infekcje górnych dróg oddechowych u kotów – co musisz wiedzieć?

Infekcje układu oddechowego są dość powszechnym problemem u kotów. Choroby dotykają głównie zwierzęta przebywające w dużych skupiskach, takich jak schroniska, hodowle i kolonie dzikich kotów. Takie infekcje powodowane są przez:

Reklama

• wirusy,
• bakterie,
• grzyby lub pierwotniaki.

Lekarze weterynarii dysponują szczepionkami, które zmniejszyły częstość występowania poważnych chorób układu oddechowego u kotów. Ale niestety nie wyeliminowały wysoce zaraźliwych patogenów, które je wywołują. Choroba może dotyczyć górnych i/lub dolnych dróg oddechowych.

Objawy mogące świadczyć o infekcji to:

• wydzielina z oczu lub nosa,
• kichanie,
• kaszel,
• zapalenie spojówek,
• owrzodzenie jamy ustnej,
• osłabienie oraz brak apetytu.

W rzadkich przypadkach koty mogą mieć problemy z oddychaniem.

Nazwa „koci katar” to określenie jednego z rodzajów infekcji dróg oddechowych, sugerujące nieszkodliwą przypadłość, gdy tymczasem jest to poważna choroba charakteryzująca się wysoką śmiertelnością. Przyczyną kociego kataru są kaliciwirusy lub herpeswirusy. Jak przebiega choroba?

Herpeswirus – przebieg zakażenia

Zakażenie herpeswirusem, znane u kotów jako wirusowe zapalenie nosa i tchawicy, jest chorobą zakaźną powodowaną przez herpeswirusa typu 1 (FHV-1). Jest on specyficzny gatunkowo i powoduje infekcje tylko u kotów domowych i dzikich. FHV jest główną przyczyną chorób górnych dróg oddechowych u kotów oraz najczęstszą przyczyną zapalenia spojówek.

Kaliciwirus kotów – ważne fakty

Kaliciwirus kotów (FCV) należy do rodziny wirusów Caliciviridae i rozprzestrzenia się w populacji kotów domowych i dzikich. Co ważne, wirus dość łatwo mutuje. Prowadzi to do powstania kolejnych szczepów, przed którymi nie ochronią aktualnie dostępne szczepienia. Szczepy kaliciwirusa różnią się od siebie stopniem ciężkości choroby, którą powodują. Większość z nich odpowiada jedynie za przejściowe i łagodne objawy.

FCV pojawia się najczęściej w środowiskach, w których przebywa wiele kotów. Ryzyko zachorowania najwyższe jest więc w schroniskach i hodowlach, gdzie według szacunków aż 25–40 procent kotów może być nosicielami wirusa.

Jak przenosi się koci katar?

Kot zostaje zarażony wirusem kociego kataru poprzez bezpośredni kontakt z cząsteczkami wirusa. Wirus znajduje się w ślinie oraz w wydzielinach z oczu i nosa zarażonych kotów. Infekcja pojawia się, gdy podatne na zachorowanie zwierzę wejdzie w kontakt z zarażonym kotem lub z przedmiotami (np. miskami z jedzeniem i wodą), które zostały skażone cząsteczkami patogenów.

Kaliciwirus przenosi się także drogą aerogenną, czyli poprzez kropelki aerozolu, które rozprzestrzeniają się, gdy chory kot kicha. Co ciekawe, testy laboratoryjne wykazały również obecność wirusa w moczu, kale i krwi.

Pamiętaj, że ludzie, którzy zajmują się zarażonymi kotami, mogą nieumyślnie przenieść FCV lub FHV-1 na zdrowe zwierzęta! Jeżeli leczysz swojego kota, unikaj kontaktu ze zwierzętami znajomych!

Jakie są objawy kociego kataru?

Typowe objawy kociego kataru obejmują:

• kichanie,
• gorączkę,
• osłabienie,
• osowiałość,
• przekrwienie błony śluzowej nosa,
• zapalenie spojówek,
• nadmierne mruganie,
• powiększone węzły chłonne,
• spadek apetytu,
• mrużenie oczu i wypływ wydzieliny z oczu i nosa.

Pojawiające się wypływy są początkowo zwykle przejrzyste i wodniste, następnie przechodzą w gęste i ropne. W niektórych przypadkach wirus może powodować także zapalenie rogówki prowadzące do jej owrzodzenia.

Kaliciwirus może powodować chorobę ogólnoustrojową, a wtedy doprowadza do:

• obrzęku głowy i kończyn,
• owrzodzeń,
• wypadania włosów w okolicy nosa, oczu i uszu.

Dodatkowo błony śluzowe w jamie ustnej i skóra w uszach mogą stać się żółtawe z powodu uszkodzenia wątroby. U chorych kotów mogą występować krwawienia w przewodzie pokarmowym i pod skórą.

Ile trwa koci katar?

Gdy kot zostanie zarażony kocim katarem, objawy choroby zwykle pojawiają się w ciągu 2–5 dni (jest to tak zwany okres inkubacji choroby). Co ważne, w tym czasie kot może już zarażać kolejne osobniki. W większości przypadków infekcja trwa 10–20 dni od pojawienia się objawów.

Wszystkie koty zakażone herpeswirusem stają się jego nosicielami. U większości kotów występuje forma utajona, co oznacza, że wirus pozostaje w organizmie zwierzęcia w nieaktywnej formie. Stres i choroba mogą jednak spowodować reaktywację wirusa i wystąpienie objawów chorobowych. Co ciekawe, nie wszystkie koty z reaktywowaną infekcją mają typowe objawy. Natomiast wszystkie stanowią zagrożenie dla innych kotów ze względu na wydalanie wirusa.

Czy można ustrzec się kociego kataru?

Koci katar najszybciej rozprzestrzenia się w dużych skupiskach kotów. Są na niego narażone szczególnie koty młode oraz starsze, a także zwierzęta z obniżoną odpornością (np. koty z FIV lub FeLV). Istnieje jednak profilaktyka!

Na rynku weterynaryjnym dostępne są szczepionki przeciwko herpeswirusowi oraz kaliciwirusowi kotów! Pierwszą dawkę można podać kotu po ukończeniu przez zwierzę 8 tygodnia życia. Druga dawka wypada po 3–4 tygodniach od pierwszej, a dla pewności warto podać ostatnią iniekcję szczepionki po ukończeniu 16 tygodnia życia. Dawki przypominające podaje się początkowo co roku, a u starszych zwierząt można przejść na doszczepianie co mniej więcej 3 lata.

Koci katar – leczenie i diagnostyka

Koci katar diagnozowany jest na podstawie charakterystycznych objawów oraz komercyjnych testów. Laboratoria weterynaryjne wykrywają zakażenie kocim katarem na dwa sposoby:

• hodując wirusa,
• za pomocą badania PCR.

Oba testy są skuteczne, choć ich wyniki należy interpretować na podstawie obserwacji z badania klinicznego. Wiele kotów ma pozytywny wynik, nawet gdy wyglądają na zdrowe! Jest to spowodowane wcześniejszą ekspozycją na wirusa, dlatego pozytywny wynik nie zawsze wskazuje, że przyczyną problemu jest np. kaliciwirus. Fałszywie dodatnie wyniki pojawiają się także po niedawnych szczepieniach.

Leczenie kociego kataru jest zawsze uzależnione od objawów klinicznych i problemów, które wykazuje konkretny pacjent. Infekcję obejmującą oczy można leczyć np. lekami aplikowanymi miejscowo.

Na koci katar stosuje się:

• antybiotyki (w celu kontroli wtórnych infekcji bakteryjnych np. u kociąt),
• podawanie kroplówek,
• niesterydowe leki przeciwzapalne (obniżają gorączkę oraz zmniejszają ból jamy ustnej),
• suplementację L-lizyną, aminokwasem, który może pomóc zmniejszyć nasilenie choroby,
• niektóre probiotyki, które mogą mieć wpływ na skrócenie czasu trwania choroby.

Jak walczyć z kocim katarem w domu?

Koci katar zwykle można leczyć w domu, a wizyty u lekarza weterynarii połączyć z odpowiednią pielęgnacją chorego zwierzęcia! Co możesz zrobić?

• Kotu z zatkanym nosem może pomóc nawilżanie powietrza! Możesz kilka razy dziennie zabierać zwierzę do parnej łazienki na 10–15 minut.
• Aby zminimalizować podrażnienia spowodowane wypływami z oczu i nosa, warto wycierać wydzielinę wilgotną chusteczką.
• Owrzodzenia jamy ustnej oraz osłabiony węch mogą spowodować brak apetytu. Serwuj swojemu pupilowi silnie pachnące, miękkie i smakowite posiłki! By poprawić aromat, możesz delikatnie podgrzać karmę. Pamiętaj, że jeżeli Twój kot nie chce jeść przez dwa lub trzy dni, konieczna jest hospitalizacja.
• Zarażone koty należy odizolować od innych osobników. Dzięki temu unikniesz dalszego rozprzestrzeniania się choroby. 

Czy moja rodzina jest zagrożona?

Zakażenie górnych dróg oddechowych występujące u kotów jest zakaźne tylko dla innych przedstawicieli gatunku. Pamiętaj jednak, że niektóre z nich mogą być spowodowane lub powikłane przez bakterie, które bywają zaraźliwe dla ludzi. Zawsze przestrzegaj dobrych praktyk higienicznych ­i dokładnie myj ręce po kontakcie z chorym kotem.

Koci katar to poważna choroba, która wyniszcza organizm zwierzęcia! Przebieg choroby doprowadza do spadku apetytu, silnego osłabienia, bólu, a nawet trudności w oddychaniu. Nigdy nie lekceważ objawów infekcji u swojego kota. Lekarz weterynarii pomoże zdiagnozować istotę problemu i wprowadzi właściwe leczenie.

autor: lek. wet. Agnieszka Górecka