Japonia kojarzona jest w Polsce głównie z kwitnącymi wiśniami, sushi i samurajami. Odległa jest nam zarówno pod względem geograficznym, jak i kulturowym. Nie sposób opisać jej w jednym artykule. Ba! Myślę, że poświęcenie całego numeru magazynu mogłoby nie być wystarczające. Spróbujmy jednak na chwilę przenieść się 8500 km od naszych domów, by poznać kawałek tego niezwykłego świata.

Tokio i Hachikō

Stolicą Japonii jest Tokio. To siódme największe miasto pod względem populacji na świecie znajduje się na wyspie Honsiu. Liczy ponad 13,9 mln mieszkańców. Stolica Japonii swoją aktualną nazwę otrzymała dopiero w 1868 roku, wcześniej znana była jako Edo. Nazwa Tokio oznacza w języku japońskim „Wschodnią Stolicę”.

Najbardziej znanymi dystryktami są Ginza, Shinjuku, Akihabara, Shibuya i Asakusa. To właśnie w nich znajdują się miejsca najbardziej oblegane przez turystów: Shibuya crossing, czyli skrzyżowanie, przez które jednorazowo przechodzi nawet 2500 przechodniów, Tokyo Skytree – najwyższa wieża świata licząca 634 m wysokości, pałac i ogrody cesarskie, Park Ueno obrastający małymi białymi i różowymi kwiatkami na przełomie marca i kwietnia, charakterystyczna pomarańczowa wieża Tokyo Tower przypominająca wieżę Eiffla oraz świątynia Sensō-ji. To jedynie kilka z głównych punktów znajdujących się na liście must see osób przybywających do Japonii turystów.

Pomnik psa Hachikō w Japonii

Ciekawym i równie obleganym miejscem jest też pomnik psa Hachikō na jednej z tokijskich stacji metra. Akita, który czekał w tym miejscu przez 10 lat na swojego pana, zasłużył również na film opowiadający jego historię. Rolę głównego bohatera odgrywa Richard Gere. Pies swoim oddaniem i lojalnością zaskarbił sobie serca mieszkańców, dlatego w 1934 roku postawiono mu pomnik z brązu.

Niestety podczas II wojny światowej został on przetopiony w ramach wspomagania gospodarki wojennej. Jednak nikt w Tokio nie zapomniał o tym wspaniałym, wiernym psie i w 1948 roku zamówiono kolejną figurkę i postawiono w tym samym miejscu. Dziś zdjęcia z Hachikō robi sobie prawie każdy turysta wysiadający na stacji Shibuya.

Kioto i gejsze

Drugim najbardziej znanym miastem Japonii jest oczywiście Kioto. Była stolica Kraju Kwitnącej Wiśni to zupełnie inny świat niż ogromne, nowoczesne i betonowe Tokio. To właśnie w Kioto można poczuć atmosferę Japonii, którą znamy z filmów.

Spacerując  Ścieżką Filozofów, można odnieść wrażenie, że przenieśliśmy się w czasie o dobrych kilkaset lat wstecz, wokół możemy podziwiać drewniane domki, stare świątynie, wiekowe czerwone klony japońskie i mieszkańców przechadzających się w tradycyjnych kimonach. Kioto słynie także ze swojej wschodniej dzielnicy Gion. Powstała ona już w średniowieczu na terenie przed świątynią Yasaka, by zaspokoić potrzeby turystów licznie odwiedzających sanktuarium.

To właśnie tutaj spotkać można gejsze, a w zasadzie geiko, gdyż tak nazywane są one w dzielnicy Kioto. Różnica pojawia się w tłumaczeniu. Gejsza to „artysta” albo „człowiek sztuki”, natomiast geiko to „dziecko sztuki” albo „kobieta sztuki”. Gejsze znane są z wielu zdolności artystycznych, szkolą się przez wiele lat w specjalnych szkołach, by później zabawiać gości rozmową, tańcem, śpiewem i grą na instrumentach.

Głównym celem w życiu gejszy jest znalezienie bardzo bogatego męża, który będzie ją później utrzymywał. Same gejsze również nieźle zarabiają. Mówi się, że kolacja w towarzystwie jednej z nich to przyjemność kosztująca od 10 do 20 tysięcy dolarów.

Japońska kuchnia

O wielu japońskich miastach można by pisać elaboraty. Każde z nich, nawet najmniejsze, ma jakąś swoją małą historię, własne tradycje oraz miejsca, które warto odwiedzić, na przykład piękne ogrody i restauracje. A właśnie, restauracje. Nie można pisać o Japonii i nie wspomnieć o jej kuchni. Polacy w dalszym ciągu kojarzą ten azjatycki kraj głównie z sushi. W ostatnich latach może też trochę z ramenem. Warto jednak wspomnieć, że sushi, jakie my znamy, ma niewiele wspólnego z tym prawdziwym, japońskim.

Sushi

Pamiętam, jak przez pierwsze miesiące mojego pobytu w Kraju Kwitnącej Wiśni nie mogłam pojąć, że w typowych „susharniach” nie uświadczę zestawów maki z mango, awokado, białym serkiem i paluszkami krabowymi. Japońskie sushi to przede wszystkim duże kawałki surowej, świeżej ryby ułożone na niewielkiej ilości uformowanego w dłoni ryżu. Nic innego jak pojawiające się w zachodnich menu nigiri.

W Japonii popularne u nas maki, futomaki, California roll, Philadelphia roll i inne tego typu wymysły to zachodnia, głównie amerykańska interpretacja japońskiego sushi. Oczywiście znajdziemy też sushi w formie najbardziej lubianych u nas rolek. Będą one jednak dość „ubogie” jak na nasze standardy – z jednym składnikiem wewnątrz. Czasem, gdy sushi master zaszaleje, dołoży jeszcze od siebie 2 lub 3 składniki.

Tradycyjne japońskie potrawy

Wróćmy jednak do tematu kuchni japońskiej, a nie skupiajmy się głównie na sushi. Warto wspomnieć również o takich potrawach jak:

• tonkatsu, zaczerpnięta z Korei yakiniku,
• tempura, okonomiyaki,
• japońskie curry, udon,
• soba,
• sukiyaki,
• sashimi.

Soba i udon to makarony. Pierwszy z nich jest makaronem z mąki gryczanej. Podaje się je zarówno na ciepło w bulionie, jak i na zimno, z sosem do maczania. Co ciekawe, podczas jedzenia makaronu Japończycy bardzo często siorbią. Za pomocą pałeczek wyławiają makaron z zupy i siorbiąc schładzają przed połknięciem. Nie jest to u nich żadne faux pas, jednak dla obcokrajowców może być początkowo niemałym szokiem.

Okonomiyaki, nazywane czasem japońską pizzą, to z kolei placek z posiekaną białą kapustą. W zależności od regionu można go zamówić z różnymi dodatkami. Charakterystyczny jest jednak sos, który nakłada się na końcu, i obfite ilości majonezu. Tonkatsu to mięso, ryby i warzywa smażone na głębokim oleju w panierce właśnie o tej nazwie. Najpopularniejszą formą tonkatsu jest wieprzowina podana z cieniutko posiekaną białą kapustą i zupą miso w zestawie.

Chcąc poczuć prawdziwą świeżość w japońskiej restauracji, warto zamówić sashimi. Sashimi to pokrojone w odpowiedni sposób kawałki surowej ryby. Bardzo często w restauracjach zwanych izakaya (bary, w których Japończycy spotykają się wieczorami) przy wejściu jest akwarium i sami możemy wybierać okaz, który następnie zostanie podany nam na stole.

Kontrowersyjne japońskie danie

W tym miejscu warto też wspomnieć o dość kontrowersyjnym daniu, jakim jest zabójczo świeże ikizukuri. Jest to jeden z najbardziej „brutalnych” sposobów serwowania jedzenia na świecie. Potrawę przyrządza się z żywych ryb i owoców morza, stąd też nazwa, która w dosłownym tłumaczeniu brzmi „przygotowywane z żywego”. Niesamowicie kontrowersyjny jest sposób podania dania, które jeszcze żyje, gdy dostajemy je na talerzu. Kucharz po wyciągnięciu zwierzęcia ze znajdującego się w restauracji zbiornika z wodą myje wciąż ruszającą się rybę, obdziera zwykle na naszych oczach z łusek, po czym wycina kawałki mięsa i kładzie je wokół reszty żyjącego jeszcze stworzenia na półmisku z lodem. Bez wątpienia jest to najświeższy posiłek na świecie. Pytanie tylko, czy podawanie go w ten sposób jest etyczne? Japończycy jednak nie widzą w tym najmniejszego problemu.

Psy i koty w Japonii

Ich podejście do zwierząt potrafi być skrajne. Z jednej strony ryby i owoce morza, które traktują tylko w kategoriach pożywienia i zabawy (na przykład na festiwalach łowienie przez dzieci złotych rybek, które zwykle nie przeżywają w domach dłużej niż 2–3 dni), a z drugiej strony psy i koty traktowane dosłownie jak dzieci. By spotkać w Japonii na ulicy psa, który nie byłby ubrany według najnowszych trendów psiej mody, trzeba mieć prawdziwe szczęście.

Japończycy na swoich pupilów są w stanie wydać ogromne pieniądze. Comiesięczna wizyta ze zwierzakiem u fryzjera, czasem wiążąca się też z farbowaniem sierści (!), specjalne wózki do wychodzenia na spacer i wycieczki poza miasto, by czworonożni przyjaciele mogli zapozować do zdjęcia na tle popularnych zabytków i połaci kwiatów – to w Japonii nic nadzwyczajnego.

Jednak nawet w kwestii zwierząt mieszkańcy tego niezwykłego kraju potrafią być bezwzględni. Na ulicach nie uświadczy się błąkających psów, czy nawet chodzących luźno kotów, bo każdy taki zwierzak zostanie złapany i od razu oddany do schroniska. Niestety, w schronisku na nowy dom lub zagubionego właściciela może poczekać około 2 tygodni. Jeżeli w tym czasie nie znajdzie się ktoś chętny do adopcji, zwierzak zostaje uśpiony.

Japonia. Prawda czy mit

Japonia to kraj wielu kontrastów. Posiada swoją niezwykłą historię, kulturę i tradycję, z której mieszkańcy tego kraju są niezwykle dumni. Dla wielu z nas pewne rzeczy mogą być niezrozumiałe, jednak gdy ktoś choć raz odwiedzi ten kraj, to później zawsze chce do niego wracać. Jest na tyle ciekawy i zaskakujący, że powstają czasem na jego temat niestworzone historie. Na koniec spróbujmy zweryfikować niektóre z nich. Dzięki temu, że spędziłam w Kraju Kwitnącej Wiśni ostatnich pięciu lat, mogę to zrobić.

25 ciekawostek o Japonii. Prawda czy mit?

1. Podczas korzystania z toalety większość Japończyków nakłada specjalne „łazienkowe” kapcie.

Z tym „większość” to bym nie przesadzała. W domach nie ma specjalnych kapci, które ubiera się przed wejściem do toalety. Znajdują się one zwykle na siłowni czy w restauracjach, gdzie i tak zdejmujmy buty przed wejściem. Takie „zastępcze kapcie” są po prostu wygodniejsze, dzięki temu nie musimy za każdym razem wkładać swoich butów.

MIT

2. Mimo mroźnych zim wiele japońskich domów wciąż nie ma centralnego ogrzewania.

Prawdą jest, że w zdecydowanej większości domów, poza tymi leżącymi na Hokkaido, nie ma ogrzewania. Jednak z tymi mroźnymi zimami też bym nie przesadzała. Jeżeli temperatura spada poniżej zera, to tylko niewiele.

PRAWDA

3. Zielone światło w Japonii nazywa się „blue”.

Tak, w sygnalizacji świetlnej światło, które u nas jest zielone, w Japonii nazywane jest „niebieskim”. Jednak tylko czasami ma ono niebieskawy odcień. Zwykle jest po prostu zielone.

PRAWDA

4. W Japonii rok szkolny zaczyna się w kwietniu.

Rzeczywiście, w Japonii nie we wrześniu, a w kwietniu dzieciaki zaczynają tutaj rok szkolny.

PRAWDA

5. Tradycyjnie akceptowane przez Japończyków jest mieć kochankę, jeżeli żona nie może urodzić dziecka.

Yyy… no nie.

MIT

6. W języku japońskim uznaje się za niegrzeczne powiedzieć słowo „nie” w sposób bezpośredni.

Za niegrzeczne w Japonii uważa się odmówienie komuś, na przykład wyjścia na kolację, drinka lub spełnienia czyjejś prośby. Jednak samo używanie słowa „nie” jest normalne. Dyskusja na zasadzie „Lubisz grzyby? Nie.” jest całkiem właściwa i dopuszczalna.

MIT

7. W Japonii papierosy można palić praktycznie wszędzie.

Wielu Japończyków pali, to fakt, jednak nie robią tego wszędzie. Wręcz przeciwnie. Wyznaczone są odpowiednie strefy/miejsca, w których można palić, a miejscowi restrykcyjnie się tego trzymają. Strefy na przykład w restauracjach są zwykle szczelnie zamknięte i mocno wentylowane, tak by dym nie przeszkadzał osobom, które nie palą. Wyjątkiem mogą być izakaye i malutkie japońskie restauracje – tam czasem pozwala się na palenie w towarzystwie innych gości.

MIT

8. Wiele kobiet w Japonii to zagorzałe fanki piłki nożnej.

Jak najbardziej! Na stadionach spotkać można tyle samo kobiet co mężczyzn. A najbardziej zagorzałymi kibickami są właśnie kobiety.

PRAWDA

9.W Japonii na autostradach obowiązuje ograniczenie prędkości do 80 kilometrów na godzinę, ale i tak wszyscy jeżdżą szybciej – 120 kilometrów na godzinę.

Bzdura! Ograniczenia są od 80 do 110 km/h. Jednak zdecydowana większość jeździ zgodnie z przepisami. Jeżeli jest ograniczenie do 80, to maksymalnie pojadą 100 km/h, więc generalizowanie, że i tak wszyscy jeżdżą 120, jest zdecydowaną przesadą.

MIT

10. W języku japońskim nie ma przekleństw. Najgorsze, co można powiedzieć, to „głupi” lub „idiota”.

Cóż mam powiedzieć? To prawda. W Japonii, jeżeli chce się kogoś obrazić, to zwraca się do obcej osoby w sposób bezpośredni, a nie używając „grzecznego japońskiego”. Nazwanie kogoś „baka”, czyli „głupi” jest czasem mniej obraźliwe niż zwrócenie się do kogoś w nieodpowiedni sposób. Chcecie obrazić kogoś w Japonii? To zamiast: Przepraszam najmocniej, czy byłby Pan na tyle uprzejmy i podał mi tę puszkę? Bardzo przepraszam, że o to proszę!, powiedzcie: Daj mi tę puszkę. Na pewno osiągniecie swój cel. Natomiast jednym z najgorszych przekleństw jest „gówno”.

PRAWDA

11. Ludzie w Japonii nie stoją w chaotycznych skupiskach, nawet wsiadając do pociągu, ustawiają się w kolejkach.

Nie ma potrącania, popychania i poszturchiwania się nawzajem. Zgadza się, wielokrotnie wspominałam o tym we wpisach na moim blogu Miss Gaijin.

PRAWDA

12. W restauracjach w Japonii porcje dań są bardzo małe, ciężko się nimi najeść.

Całkowita bzdura. Zestawy i porcje w restauracjach są zwykle bardzo duże. W związku z tym, że niegrzecznie jest cokolwiek zostawić i należy zjeść wszystko, bardzo często prosiłam męża, by po mnie dojadł, a wcale nie jem mało.

MIT

13. Na ulicach w Japonii nie ma koszy na śmieci.

To, co się zabrało ze sobą, trzeba z powrotem zanieść do domu i tam posegregować, a segregacja śmieci jest bardzo szczegółowa. No cóż, tak to właśnie wygląda. Koszów na śmieci nie ma na ulicach ze względu na obawę przed atakami terrorystycznymi. Kupienie czegokolwiek na ulicy bądź w sklepie i wzięcie tego na wynos kończy się tym, że chodzimy z pustymi butelkami lub papierkami w rękach. Co do restrykcyjnej segregacji to również jest prawda. Słyszałam kiedyś, że w Japonii segreguje się śmieci na ponad 20 kategorii.

PRAWDA

14. W Japonii wiele młodych dziewczyn zakłada szpilki o kilka numerów za duże.

Nigdy tego nie pojmę! Wiele kobiet w Japonii chodzi w za dużych butach. I to nie o pół rozmiaru czy rozmiar, ale nawet o 2–3 cm! Co więcej, niektóre buty kupuje się w Japonii w rozmiarach S/M/L itd. Wyglądają później po prostu głupio i chodzą z poobcieranymi piętami, no ale co zrobić?

PRAWDA

15. Japońska konstytucja zezwala pracownikom na krótką drzemkę w godzinach pracy.

Inemuri, bo tak nazywa się zrobienie sobie drzemki w pracy jest faktycznie bardzo często spotykane w Japonii. Niektóre korporacje wręcz zachęcają do tego swoich pracowników. Oczywiście nie mam tu na myśli kierowców czy ochroniarzy, ale pracowników biurowych. Wynika to z tego, że Japończycy pracują naprawdę dużo, a śpią bardzo mało. Krótka drzemka wpływa więc na jakość pracy pracownika oraz jego wydajność. Nie jest to jednak zagwarantowane przez konstytucję.

MIT

16. W Japonii taksówkarze noszą białe rękawiczki. Tak, mają też specjalne czapeczki, a w wielu taksówkach siedzi się na śnieżnobiałych materiałowych, czasem koronkowych pokrowcach.

PRAWDA

17. W Japonii islam jest nielegalny.

Pomimo całej propagandy prowadzonej jakiś czas temu w internecie, nie jest to oczywiście prawda. Powiem więcej, w ciągu ostatnich dwóch lat na ulicach można zauważyć coraz więcej kobiet noszących hidżab. Nawet Japonek. Według niektórych mądrali z „internetów” Japonia jest jedynym krajem, który nie daje obywatelstwa wyznawcom islamu – zgodnie z japońskimi przepisami emigracyjnymi wyznanie nie jest podstawą do otrzymania (bądź nie) obywatelstwa.

MIT

18. Pechową liczbą w Japonii nie jest 13, a 4. Japończycy pomijają ją w windach i rzadko pakują coś w sklepach po cztery sztuki.

Liczbę 4 można wyrazić na dwa sposoby: shi oraz yon. Pierwsze z nich faktycznie oznacza również śmierć, stąd wierzenie, że jest ona pechowa. Przesadą jest jednak twierdzenie, że pomijane są czwórki w windzie, tak samo jak to, że nie pakuje się tu produktów po cztery sztuki.

MIT

19. Czarny kot przebiegający przez drogę przynosi szczęście w Japonii.

W związku z tym, że wolno biegających kotów czy psów jest tu naprawdę mało, to sam fakt zobaczenia tutaj kota na drodze jest w pewnym sensie „szczęściem”. Z całą pewnością Japończycy nie zakładają, że przyniesie im to pecha, ale nie uważają także, że spotka ich dzięki temu szczęście.

MIT

20. W Japonii z tatuażem nie wejdziesz na siłownię i do onsenu.

Tatuaże w Japonii kojarzą się z tutejszą mafią – Yakuzą. Osoby wytatuowane wydają się więc wszystkim niebezpieczne. Przed zapisaniem się na siłownię trzeba podpisać dokument, w którym oświadczamy, że nie mamy na ciele żadnych tatuaży. Wytatuowana osoba nie ma także wstępu do japońskiej łaźni, czyli onsenu. Jeżeli mimo to wejdzie i będzie chciała to ukryć, a ktoś z pracowników lub inny klient zobaczą tatuaż, to niezależnie od tego, kim ta osoba jest, zostanie po prostu wyproszona.

PRAWDA

21. W japońskich szkołach nie ma sprzątaczek – dzieci same sprzątają po lekcjach.

Tak, to prawda. Po zakończeniu lekcji uczniowie sprzątają całą szkołę. W ten sposób uczą się porządku od małego.

PRAWDA

22. W Japonii nie zostawia się napiwków.

Nawet jeżeli chcielibyście zostawić napiwek, to osoba, która miałaby go przyjąć, nie będzie wiedziała jak się zachować i tylko wprowadzicie ją w zakłopotanie, w końcu i tak wyda resztę co do jednego jena. W Japonii po prostu nie zostawia się napiwków i tyle, więc nie próbujcie – będzie to wielkim nietaktem.

PRAWDA

23. Godzilla została uznana za oficjalnego obywatela Japonii.

No… tak. W 2015 roku. Pełni funkcję Ambasadora Turystyki.

PRAWDA

24. W Japonii często przed wejściem do miejsca publicznego można zobaczyć specjalne maszyny owijające parasol w foliową torbę.

Bardzo praktyczna sprawa, dzięki temu nie wnosimy wody do środka i nie chlapiemy na podłogę.

PRAWDA

25. Japońska konstytucja zawiera zapis mówiący o tym, że kraj całkowicie wyrzeka się wojen i agresji.

Zgodnie z tutejszą konstytucją japońskie wojska mogą być wykorzystywane tylko w celu obrony kraju. Nie mogą nikogo atakować, choć aktualny premier Shinzo Abe stara się zmienić ten zapis. Artykuł 9 mówi, że Japonia wyrzeka się wojny i użycia siły jako środka rozstrzygania międzynarodowych sporów, zakazuje jej również utrzymywania siły militarnej. Mimo to w rzeczywistości Japonia ma jedną z najlepiej wyposażonych sił zbrojnych na świecie, zwaną Siłami Samoobrony (SDF), aby bronić narodu w razie ataku.

PRAWDA

autor: Natalia Grębowicz-Kamińska