Kot kartuski to narodowa rasa Francuzów, coraz częściej doceniana przez kociarzy na całym świecie. Choć z wyglądu mruczek ten przypomina pluszową maskotkę, w rzeczywistości jest rezolutnym i ciekawym świata zwierzakiem. Opiekunom tego futrzaka często udziela się uśmiech stale widniejący na jego pyszczku. Sprawdź najważniejsze informacje o rasie chartreux i dowiedz się, jak o nią dbać.

Kot kartuski (chartreux) – opis rasy

Historia i pochodzenie rasy – kot kartuski

Kot kartuski (zwany też chartreux) uznawany jest za najstarszą europejską kocią rasę. Historia tego mruczka nierozerwalnie wiąże się z Francją. Jego przodków należy jednak szukać nie w Europie, lecz na terenie dzisiejszej Syrii. Koty kartuskie prawdopodobnie trafiły do Europy w XV–XVI w. za sprawą krzyżowców powracających z Syrii. Według opowieści chartreux były mieszkańcami klasztorów mnichów z zakonu Kartuzów, gdzie tępiły myszy i szczury. Żyjące wśród mnichów mruczki miały nawet złożyć śluby milczenia, co z pewnością wyjaśniałoby ich ciche zachowanie.

Celowa hodowla kotów kartuskich rozwinęła się dopiero w latach 20. XX w. i prowadzona była z udziałem naturalnych populacji francuskich kotów. Hodowcy szybko docenili łagodny temperament kotów chartreux i ich żelazne zdrowie. Jednak już po II wojnie światowej rasa znalazła się na skraju wyginięcia. Do jej odbudowy hodowcy wykorzystali krzyżówki z kotami brytyjskimi krótkowłosymi, rosyjskimi niebieskimi i perskimi.

Pierwsze koty kartuskie trafiły do Stanów Zjednoczonych dopiero w 1971 r. za sprawą Johna i Helen Gamonów. Rozwój hodowli w Ameryce Północnej doprowadził ostatecznie do uznania rasy przez CFA w 1987 r. Do dziś chartreux pozostał jednak ukochaną rasą Francuzów. Z kolei w innych państwach wciąż jest rzadko spotykany, choć w ostatnich latach jego popularność powoli wzrasta.

Chartreux – wygląd i opis rasy

Kot kartuski to duży (wielkość: 30–40 cm, waga: 3–7 kg), silnie zbudowany zwierzak, z muskularnym tułowiem i masywną klatką piersiową. Sylwetce mruczka lekkości dodają smukłe, stosunkowo krótkie kończyny. Ze względu na budowę kufy i lekko uniesione kąciki warg kot ma charakterystyczny uśmiechnięty wyraz pyszczka. Uwagę zwraca również pluszowe, szaro-niebieskie futro mruczka. Szata u tej rasy kotów jest dwuwarstwowa – krótka, gęsta, błyszcząca i z grubym, wełnistym podszerstkiem.

Na pierwszy rzut oka kot kartuski do złudzenia przypomina kota brytyjskiego krótkowłosego. Podobnie jak on ma złociste oczy i miękkie, grube futerko, które upodabnia go do pluszowego misia. Jednak subtelne detale w wyglądzie pozwalają odróżnić obie rasy. Kartuz od brytyjczyka różni się przede wszystkim kształtem głowy i nosa. Dodatkowo u kotów chartreux głowa wpisuje się w kształt trapezu, a nos jest prosty, bez stopu. Z kolei koty brytyjskie mają głowę bardziej okrągłą, a ich nos ma wyraźnie zaznaczony stop. Co więcej, u brytyjczyków dopuszczalne są także inne umaszczenia niż szaro-niebieskie.

Charakter kota kartuskiego

Uśmiech widniejący stale na pyszczku kartuza to kwintesencja jego pozytywnego nastawienia do życia. Kot kartuski jest z natury radosny, czuły, towarzyski i łagodny. Choć na co dzień jest aktywny, ciekawski i figlarny, zwykle nie ma problemu z wyciszeniem. Dodatkowo bardzo lubi pieszczoty i może godzinami przesiadywać na kolanach właściciela.

Przedstawiciele rasy kota kartuskiego mają opinię bardzo cichych zwierząt. Z reguły rzadko miauczą, a niektóre osobniki praktycznie nigdy nie używają typowej kociej wokalizacji. Niebieskie koty potrafią za to głośno mruczeć. Dodatkowo ich wokalizacja może przechodzić w przyjemny dla ucha świergot.

W charakterze kartuzów nie brakuje też cech, które upodabniają je do psów. Zwierzęta tej rasy starają się przez cały czas być blisko opiekuna. Z tego powodu często podążają za nim krok w krok. Koty te mają również tendencję do tworzenia szczególnej więzi z jedną osobą. Potrafią jednak nawiązać przyjazne relacje także z pozostałymi domownikami. Ze względu na dużą otwartość szybko zjednują sobie też sympatię gości. Nie są agresywne, dlatego dobrze dogadują się z dziećmi i innymi zwierzętami.

Kot kartuski – zachowanie i umiejętności

Łagodny w stosunku do ludzi chartreux ma jednak także swoje drugie oblicze. Kot ten jest wyśmienitym łowcą, obdarzonym niespotykanym zmysłem obserwacji i doskonałym refleksem. Jego umiejętności łowieckie niegdyś były wysoko cenione przez europejskich rolników. Z tego powodu traktowali oni przedstawicieli tej rasy jako zwierzęta użytkowe tępiące gryzonie.

Kot kartuski często wręcz błyszczy inteligencją. Mruczek tej rasy szybko się uczy. Dodatkowo sam potrafi rozwikłać działanie wielu urządzeń i niczym rasowy włamywacz poradzić sobie z wszystkimi zamkami w domu. Przy odrobinie cierpliwości pupila można więc nauczyć nie tylko reagowania na imię, ale też wielu sztuczek. Koty tej rasy, podobnie jak psy, lubią aportować różne przedmioty.

Rasa nie ma skłonności do zachowań problemowych. Mimo silnego przywiązania do ludzi chartreux na ogół nie ma trudności ze spędzaniem czasu w samotności. U niektórych kotów zdarzają się jednak zachowania wymuszające uwagę, które bywają dla opiekunów uciążliwe. Na szczęście dzięki odpowiedniemu szkoleniu można je znacznie ograniczyć.

Warunki utrzymania kotów kartuskich

Kot kartuski powinien mieć zapewnioną codzienną dawkę ruchu i aktywności łowieckiej. Warto więc przynajmniej 2 razy dziennie bawić się z nim w polowanie za pomocą zabawek dystansowych. Dla swojego pupila można też zakupić niewielkie, miękkie zabawki do aportowania i noszenia w pyszczku. Ponadto z pewnością spodobają mu się piłeczki umożliwiające realizację zachowań związanych z pogonią. Aby dostarczyć kotu odpowiedniej dawki stymulacji intelektualnej, warto zaoferować mu zabawki interaktywne ze skrytkami na pokarm.

Mruczek kartuski chętnie spędza czas na świeżym powietrzu, dlatego na pewno skorzysta z woliery ogrodowej lub kącika na balkonie. Dobrym pomysłem na zapewnienie ruchu pupilowi może być też organizowanie mu spacerów na smyczy po okolicy.

Ciekawski kot lubi eksplorować otoczenie, dlatego powinien być utrzymywany w środowisku bogatym w bodźce. Aranżacja domu musi pozwalać kotu skakać, wspinać się i biegać. Trzeba więc stworzyć dla pupila kilka poziomów. W domowym otoczeniu nie może zabraknąć akcesoriów do wspinaczki i wypoczynku na wysokości, tuneli i drapaków. Ze względu na spore rozmiary kota warto zakupić dla niego duże, stabilne i wytrzymałe akcesoria.

Bardzo ważne jest też odpowiednie zabezpieczenie otoczenia przed wszędobylskim kotem. Wszystkie niebezpieczne i cenne przedmioty muszą być poza jego zasięgiem. Przydatne mogą okazać się także dodatkowe zabezpieczenia okien i szafek.

Dla kogo kot kartuski?

Ze względu na łagodne i przyjacielskie usposobienie kot kartuski świetnie nadaje się dla rodziny z dziećmi. Z pewnością będzie także dobrym towarzyszem dla singli, którzy poszukują oddanego i lojalnego przyjaciela.

Chartreux łatwo adaptuje się do różnych warunków i nie należy raczej do ras wymagających. Z tego względu polecany jest dla początkujących kociarzy. Kot ten nie ma ponadto dużych potrzeb przestrzennych. Dlatego z powodzeniem może być utrzymywany jako kot niewychodzący nawet w niewielkim mieszkaniu w bloku. Dodatkowo mruczek ten zwykle dobrze znosi transport i szybko odnajduje się w nowym otoczeniu. Może być zatem dobrym kompanem dla osób, które często podróżują.

Zdrowie kartuzów

Rasa chartreux uznawana jest za stosunkowo zdrową i odporną. Przy odpowiedniej opiece kartuzy najczęściej żyją 12–15 lat. Kotom tym nie są przypisywane żadne genetyczne schorzenia. Ze względu na dwuwarstwową, nieprzemakalną szatę francuskie mruczki są odporne na mróz, wilgoć i wysokie temperatury. Jednak kartuzów nie omijają pewne problemy ze zdrowiem. Stosunkowo często notuje się u nich choroby układu moczowego. U kotów tej rasy może wystąpić m.in. wielotorbielowatość nerek. Chartreux mają też skłonności do kamicy struwitowej. Zdarzają się ponadto u nich zwichnięcia rzepki i choroby układu ruchu.

Żywienie i karmy dla kota kartuskiego

Potrzeby żywieniowe kartuzów nie różnią się znacznie od potrzeb kotów innych ras o podobnych rozmiarach. Karma dla kota kartuskiego powinna być wysokomięsna i odpowiednio zbilansowana – dostosowana do wieku, stanu zdrowia i aktywności zwierzaka.

Przedstawiciele tej rasy kotów często mają wrażliwy przewód pokarmowy. Z tego powodu najlepiej podawać im karmy niskoprzetworzone, bezzbożowe, lekkostrawne, o naturalnym składzie. W żywieniu mruczków zwykle sprawdzą się też pokarmy dla kotów dużych ras. Kotom cierpiącym na problemy z układem moczowym należy serwować karmy z formułą urinary. W przypadku kamicy struwitowej zalecane są pokarmy o właściwościach zakwaszających. Takie produkty powinny być jednak zawsze stosowane pod nadzorem lekarza weterynarii.

Aby ograniczyć ryzyko kamicy moczowej u kota, należy dbać o odpowiednie nawodnienie jego organizmu. W związku z tym trzeba zapewnić mu łatwy dostęp do świeżej, czystej wody. Jeśli zwierzak pije niechętnie, warto serwować mu mokre karmy. W znacznym stopniu pokryją one jego zapotrzebowanie na wodę. Musisz też kontrolować masę ciała kota, by nie dopuścić do nadwagi.

W sezonie linienia warto włączyć do diety kotów suplementy wzmacniające szatę – z witaminami z grupy B, wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 i omega-6, cynkiem i miedzią. Przydatne będą również przysmaki odkłaczające, które ograniczą tworzenie się kul włosowych w przewodzie pokarmowym. Dodatkowo mruczkom, zwłaszcza w podeszłym wieku, można podawać suplementy wspomagające układ ruchu (z glukozaminą i chondroityną).

Posiłki kotów kartuskich nie powinny być monotonne. Swojego pupila najlepiej karmić więc przy użyciu zabawek interaktywnych. Część dziennej racji pokarmowej można też pochować w różnych częściach domu, by zachęcić zwierzaka do eksploracji otoczenia. Karmienie swojego podopiecznego z ręki będzie za to cennym rytuałem cementującym relację.

Polecany produkt

Idealnie dla kota kartuskiego sprawdzi się karma marki Animonda. Carny Adult to zbilansowany, smakowity zdrowy pokarm najwyższej jakości dla dorosłych kotów w wieku 1-6 lat. Wyselekcjonowane, świeże mięsne surowce gwarantują nieporównywalny smak, który koty niezwykle cenią. Carny Adult dostarcza dorosłemu kotu wszystkie ważne dla życia składniki pokarmowe.

Pielęgnacja kota kartuskiego

Choć koty kartuskie obdarzone są wyjątkową szatą, ich pielęgnacja nie jest szczególnie skomplikowana. Aby utrzymać naturalną pluszową strukturę sierści, należy ograniczyć częstotliwość zabiegów pielęgnacyjnych u mruczków. Przez większą część roku swojego pupila wystarczy wyczesywać raz w tygodniu. Jednak w okresie linienia chartreux może dość intensywnie linieć. Dlatego w tym czasie może być niezbędne codzienne wyczesywanie martwych włosów z jego futerka.

Do pielęgnacji tej rasy kotów najlepiej używać delikatnych narzędzi. Znacznie lepiej od standardowej szczotki drucianej sprawdzi się gęsty grzebień. Powinien mieć dosyć długie igły, które bez problemu dotrą do podszerstka. Do czesania kota przydatne będą także gumowe szczotki lub rękawice do masażu. Nie zaleca się natomiast używania furminatora, który może usuwać zbyt dużo podszerstka.

Dla kotów kartuskich warto zakupić kosmetyki podkreślające naturalną strukturę szaty. Dobrym wyborem będą więc preparaty z lanoliną nadającą miękkość i sprężystość włosowi. Dodatkowo można sięgnąć po kosmetyki intensyfikujące kolor sierści i nabłyszczające.

Podobnie jak w przypadku kotów innych ras należy kontrolować stan uszu, oczu i zębów swojego ulubieńca. U kotów niewychodzących niezbędne jest też regularne przycinanie pazurków.

Kot kartuski – ciekawostki

• Cena kotów kartuskich wynosi średnio 3000–4000 zł.
• Właścicielami kotów chartreux było wielu znanych Francuzów, m.in. prezydent Charles de Gaulle i pisarka Sidonie-Gabrielle Colette.
• Kartuz jest tym cenniejszy i droższy, im bardziej wyrazista i mocniejsza jest barwa jego oczu.
• Nie wiadomo do końca, skąd wzięła się nazwa rasy „chartreux”. Według niektórych przypuszczeń nawiązuje ona do masywu górskiego Chartreuse, gdzie położony był zakon Kartuzów. Inna z hipotez zakłada, że „chartreux” było określeniem futra kotów lub likieru wytwarzanego przez zakonników.

Najważniejsze informacje o kocie kartuskim

• Kot kartuski jest najstarszą europejską rasą, rzadko spotykaną poza terenem Francji.
• Koty chartreux należą do wyjątkowo cichych ras.
• Kartuzy znane są z wysokiej inteligencji i silnego przywiązania do jednej osoby.
• Koty kartuskie te są na ogół zdrowe i bardzo odporne.
• Rasa wyróżnia się pluszowym futerkiem, które nie wymaga częstego czesania.