Szczur domowy to wyjątkowo inteligentne zwierzę należące do gryzoni. Myślisz o zakupie szczura domowego? Zobacz, co powinieneś wiedzieć – ile żyją szczury domowe i dlaczego warto wybrać takiego pupila.

Szczur domowy – wszystko, co musisz wiedzieć

Szczur domowy. Historia

Szczur domowy to niedaleki krewny szczura wędrownego. Pierwsze szczury wędrowne pojawiły się na naszym kontynencie w XVIII wieku. Zdominowały szczury śniade. Natomiast już w XIX wieku zaczęto zwierzęta tej rasy wykorzystywać do badań naukowych, a później także do gier myśliwskich, bardzo popularnych w tym czasie. Co więcej, zaczęto też doceniać ich inteligencję i charakter. Tak szczury stały się zwierzętami domowymi.

Szczur domowy. Charakterystyka: wielkość, odmiany, umaszczenie

Wielkość szczura domowego

• Waga samca: ok. 500–600 g.
• Waga samicy: ok. 300–400 g.

Powyższe wartości dotyczą przeciętnych szczurów hodowlanych. Warto jednak zwrócić uwagę, że istnieje również pewna odmiana szczurów, która może charakteryzować się wielkością mniejszą niż standardowa. To odmiana dwarf (z ang. krasnoludek). Szczurki dwarf są zazwyczaj wielkości jednej trzeciej standardowego szczura albo, innymi słowy, dorosły dwarf ma wielkość pięciotygodniowego przeciętnego szczura.

Szczur domowy – odmiany

Oprócz wspomnianej wyżej odmiany dwarf istnieją też inne. Zazwyczaj grupuje się je według trzech kategorii w zależności od wyglądu uszu, rodzaju sierści i umaszczenia. Poniżej przedstawiamy cechy charakterystyczne dla poszczególnych odmian szczurów domowych.

Uszy:

• standardowe,
• dumbo (uszy przesunięte na bok głowy, większe i osadzone nieco niżej niż u standardowych).

Sierść:

• standard (osobniki o krótkiej, gładkiej sierści),
• rex (z kręconym futrem),
• velveteen (z pofalowaną sierścią),
• fuzzy (bezwłose, mające jedynie delikatny meszek),
• sphinx (całkowicie bezwłose),
• longhair (długowłose).

Umaszczenie:

• siamese (jasnoszare z ciemnymi łapkami i pyszczkiem),
• albino (szczury białe, wśród nich istnieje jeszcze podkategoria ivory – to białe szczury z czarnymi oczami),
• burmese (brązowe szczury z ciemniejszymi łapkami, pyszczkiem, uszami i nasadą ogona),
• agouti (barwa sierści przypomina dzikiego szczura),
• russian blue (barwa sierści podobna jak u kotów rosyjskich niebieskich),
• czarne,
• rude (tu wyróżniamy kilka odmian, ale różnice między nimi są trudne do zauważenia dla laika).

Istnieje też kilka odmian szczura domowego, które różnią się między sobą ze względu na możliwe znaczenia pojawiające się na futerku:

• kapturowe (znaczenie przypomina kaptur),
• berkshire (z plamką na brzuchu),
• irish (z plamką na piersi),
• blazed (z białą smugą przebiegającą przez środek pyszczka, przypominająca łysinkę).

Odmian szczurów jest znacznie więcej. Powyżej wymieniliśmy te najważniejsze. Co ciekawe, w Polsce żadna hodowla nie rozmnaża szczurów typu sphinx ze względu na ich problemy zdrowotne.

Warunki utrzymania

Szczury to zwierzęta społeczne, które nie mogą przebywać w samotności, dlatego te gryzonie zawsze hoduje się w stadzie. A co przyda się w wyprawce dla szczura?

Szczur domowy. Wymagania

Wielkość klatki:

• 60 × 40 × 70 cm – dla maksymalnie dwóch osobników,
• 80 × 50 × 50 cm – dla stada liczącego od dwóch do czterech osobników.

Pamiętaj, że te zwierzęta hoduje się w stadach jednopłciowych. Szczurek hodowlany wymaga towarzystwa oraz odpowiednio dużej klatki i wybiegu.

Akcesoria

Sam rozmiar klatki dla szczurów to nie wszystko. Klatkę dla szczura domowego warto wyposażyć w akcesoria, takie jak poidełko, a także zabawki, które umilą naszemu pupilowi czas. Bardzo istotne elementy to: tarasy, półki (żeby szczur miał jak się poruszać po klatce), domki, koszyki itd. Bo szczur nie lubi, gdy wieje nudą.

– Najlepiej moim zdaniem sprawdzają się akcesoria z plastiku, niektórych z nich nie musiałam jeszcze wymieniać, mimo że mam szczury od kilkunastu lat – mówi Justyna Koczorowska z hodowli szczurów rodowodowych Husarskie Skrzydła. – Hamaki są atrakcyjne, ale zwykle trzeba je często wymieniać i kupować nowe, ponieważ szczury szybko je niszczą.

Co warto kupić szczurkowi?

• domek lub sputnik (sputnik to wiszący domek – przyp. red.),
• hamak (sprawdzi się jako miejsce wypoczynku, może też ewentualnie służyć jako zabezpieczenie przed upadkiem z góry klatki),
• tunele (sprawdzą się jako kryjówka).

Wybieg

Szczur domowy będzie najszczęśliwszy na… wolnym wybiegu.

– W wybiegu chodzi o to, żeby szczury były wypuszczane codziennie z klatki. Jest im to potrzebne. Zaspokaja potrzebę eksploracji, jest dobre na nudę (nawet bez zabawek). Ponadto pomaga utrzymać szczury w dobrej kondycji, bo spacerują sobie po pokoju lub nawet całym mieszkaniu, w zależności od warunków, jakie może im zapewnić właściciel. A przede wszystkim pozwala opiekunowi na dokładniejszą obserwację zdrowia – dodaje Justyna Koczorowska.

Dieta szczura hodowlanego

Zapewnienie odpowiednich warunków swojemu pupilowi to podstawa. Szczur jest zwierzęciem wszystkożernym, ale to nie znaczy, że może jeść byle co czy byle jak. Warto wiedzieć, co możesz podawać swojemu szczurkowi, a z czego lepiej zrezygnować.

– Początkujący opiekun tych gryzoni powinien moim zdaniem zdecydować się na gotową, wysokojakościową karmę, bo bez odpowiedniego doświadczenia i wiedzy bardzo trudno samodzielnie zbilansować wszystkie składniki diety. A one nie są bez znaczenia – dodaje Justyna Koczorowska.

Jakie są właściwe proporcje i jakie składniki odżywcze powinny znajdować się w diecie szczurów?

• węglowodany (znajdują się np. w ziarnach, nasionach, warzywach i owocach): 80–85 proc.,
• białka: 10–15 proc.,
• tłuszcze: 5 proc.

Proporcje poszczególnych składników diety dostosowujemy także do wieku pupila. Im szczur jest starszy, tym mniej białka potrzebuje. Nadmiar białka może powodować problemy z nerkami. Pamiętaj, że najlepsza karma dla szczura to taka, która odpowiada jego potrzebom i jest dopasowana do aktywności, wieku i stanu zdrowia pupila.

Wybierając gotową karmę, zwróć uwagę, by proporcje poszczególnych składników były zbliżone do tych, które podaliśmy wyżej.

Przykładem dobrze zbilansowanej, gotowej karmy, zawierającej wyłącznie naturalne składniki, jest Alegia Natural Line. Jej skład został odpowiednio dostosowany do potrzeb żywieniowych szczurów. Pokarm ten zawiera zarówno zioła, jak i suszone warzywa, a także larwy mącznika i stinte, które stanowią doskonałe źródło białka. W tej karmie nie ma żadnych granulatów ani barwników. W zależności od wielkości zwierzęcia należy podawać 1–2 łyżki stołowe karmy Alegia Natural Line dziennie.

A czego szczur hodowlany absolutnie nie może jeść?

– W żadnym wypadku nie należy karmić pupila ciastami. Słyszałam o kobiecie, która karmiła swojego szczurzego przyjaciela sernikiem. Oczywiście, żył niedługo i miał nadwagę – opowiada Justyna Koczorowska. – Może się wydawać, że to truizmy, ale niestety ludziom nadal się wydaje, że jeśli szczur jest wszystkożerny, to może jeść wszystko. A to nieprawda.

Szczurom nie podaje się na przykład awokado czy cytrusów. Te ostatnie mogą powodować nowotwory nerek.

– Nie należy ich karmić także przetworzonymi produktami przeznaczonymi dla ludzi, np. szynkami czy kukurydzą albo groszkiem z puszki, te zazwyczaj zawierają cukier albo sól – zwraca uwagę Justyna Koczorowska.

Produkty zawierające sól, kofeinę, cukier i alkohol są kategorycznie zabronione.

Jeśli chcesz zapewnić swoim zwierzakom dłuższe życie i zdrowie, zadbaj o odpowiednią dietę, zamiast dawać pupilom wszystko, co masz pod ręką.

Polecany produkt

Produkty dla szczurów bywają różne. Lepiej jednak nie eksperymentować i zaufać dobrze skomponowanej recepturze od marki Alegia. Natural Line dla szczura to:

• wyłącznie naturalne składniki – bez sztucznych aromatów, barwników i konserwantów,
• skład dostosowany do potrzeb żywieniowych szczurów,
• wysokie zróżnicowanie składników – 32 składniki najlepszej jakości,
• zioła oraz suszone warzywa,
• doskonałe źródło białka (larwy mącznika i rybki stinte).

W ofercie marki znajdziesz jeszcze wiele innych smakowitych, a przede wszystkim zdrowych produktów. Dobre jedzenie to lepsza odporność, prawidłowe trawienie i odpowiednia dawka energii dla Twojego cudownego szczura domowego.

Choroby szczura domowego

Właściwa opieka nad szczurem hodowlanym wymaga nie tylko odpowiedniego przygotowania klatki i wybiegów, ale też regularnych wizyt u weterynarza specjalisty. I to zawsze wtedy, gdy się coś dzieje.

– Najważniejsza jest obserwacja. O ile u młodych osobników choroby nie są zbyt częste, o tyle z wiekiem może dojść do sytuacji, w której będziemy pojawiać się u weterynarza co tydzień. Tak przynajmniej mam ja z niektórymi swoimi zwierzakami – opowiada Justyna Koczorowska. – Choć jestem też zdecydowaną przeciwniczką zabierania pupila na wizyty, kiedy nic niepokojącego się nie dzieje. Pamiętaj, że każde wyjście poza dom dla szczura domowego jest stresem. A stres zwiększa ryzyko niektórych chorób. Dlatego warto zachować umiar i proporcje, a przede wszystkim obserwować swojego pupila.

Częste choroby szczura domowego:

• choroby układu oddechowego, np. zapalenie płuc, które nieleczone w porę może prowadzić do bardzo poważnych powikłań, w tym do chorób serca,
• nowotwory, np. gruczolaki listwy mlecznej (głównie u samic), guz przysadki mózgowej,
• choroby serca,
• otyłość.

Co powinno nas zaniepokoić?

– Na pewno zmiana zachowania naszych zwierzaków. Na przykład jeżeli zawsze energiczny szczur nagle zaczyna zatrzymywać się, by odpocząć, to znaczy, że możemy mieć już do czynienia z jakimiś chorobami, w tym chorobami serca – wyjaśnia Koczorowska. – Bardzo wiele zatem zależy od opiekuna i jego umiejętności wyczuwania samopoczucia tych gryzoni i obserwacji. I jeszcze jedno: nie pozostawiajmy leczenia naszych zwierzaków w rękach pierwszego z brzegu weterynarza. To musi być lekarz specjalizujący się w chorobach zwierząt egzotycznych, najlepiej znający się dobrze na zdrowiu tych gryzoni.

Niestety takich weterynarzy nie ma wielu, brakuje ich zwłaszcza w mniejszych miastach. Dlatego miłośnicy tych gryzoni nierzadko jeżdżą do takich miast jak Warszawa, Wrocław, Toruń czy Bydgoszcz.

Charakter szczurów

Szczury są inteligentne i mają bardzo silny instynkt stadny. Nie znoszą samotności. W stadzie często wykazują chęć opieki nad słabszym osobnikiem.

– Miałam kiedyś szczura, który był chory, i pozostałe zwierzęta siedziały przy nim, by nie było mu zimno i by nie czuł się samotny – opowiada Koczorowska. – Co więcej, szczury wyczuwają ludzkie emocje. Można powiedzieć nawet, że między szczurem a człowiekiem tworzy się pewien rodzaj więzi, zupełnie jak w przypadku psa i człowieka. Miałam na przykład jedną taką szczurzycę, która czuła, kiedy jest mi smutno, i nie odeszła ode mnie, dopóki się nie uśmiechnęłam. Nie boję się powiedzieć, że szczur może być przyjacielem człowieka.

Niestety inteligencja i spryt tych gryzoni ma też drugą stronę medalu. Zwierzęta te potrafią nieraz otworzyć sobie drzwiczki do klatki. Mogą nawet przegryźć się przez kuwetę klatki, skoro bramką się wyjść nie da. Dlatego jeśli chcesz trzymać szczura w domu, dobrze jest pomyśleć o odpowiednich zabezpieczeniach niektórych miejsc, w tym otwarcia klatki. Ponieważ szczury są inteligentnymi zwierzętami, z którymi wchodzi się w interakcje, przy nieodpowiednim postępowaniu mogą też pojawić się problemy behawioralne (strachliwość lub agresja). Niestety brakuje behawiorystów, i to takich z prawdziwego zdarzenia, specjalizujących się w pracy ze szczurami.

Szczur domowy a dzieci

Szczury najczęściej nie mają problemu z akceptacją innych zwierząt, w tym psa czy kota. Ale czy będą odpowiednimi pupilami dla dzieci?

– Uważam, że przy odpowiednim nadzorze rodziców jak najbardziej tak. Pamiętajmy jednak, że to na rodzicach spoczywa obowiązek wytłumaczenia dziecku, co jest dla szczura dobre, a co nie, i wreszcie zapewnienia leczenia, gdy zwierzątko podupadnie na zdrowiu – twierdzi Justyna Koczorowska. – Podkreślam jednak, że ten nadzór powinien być odpowiedni. Rodzic musi sam mieć o tych zwierzakach chociaż podstawową wiedzę i również się nimi interesować, a nie zostawiać opiekę wyłącznie w rękach dziecka.

Koczorowska dodaje ponadto, że szczur domowy może przywiązać się do człowieka i na odwrót. I choć te zwierzęta nie są wyprowadzane na spacer jak pies czy kot, to pustka w sercu po ich odejściu pozostaje. W końcu trudno nie pokochać zwierzaka, który przychodzi, domaga się głaskania, liże czy iska.

Ile żyje szczur domowy?

Szczury żyją średnio około dwóch lat. Są oczywiście osobniki, które dożywają trzech lat, ale to rzadkość.

Cena szczura domowego

Cena szczura ze sklepu zoologicznego to około 30 zł. Natomiast cena szczura z hodowli rodowodowej wynosi około 150–200 zł. My polecamy kupować zwierzęta ze sprawdzonych, rejestrowanych hodowli. Szczur z hodowli rodowodowej na ogół ma lepszy start w życie niż ten z pseudohodowli lub ze sklepu zoologicznego. Natomiast dobry hodowca, który planuje każdy miot, stara się w taki sposób kojarzyć szczury, by ryzyko znanych mu w danej linii chorób było możliwie najmniejsze. Można również zdecydować się na szczura z fundacji, np. takiego uratowanego z laboratorium.

Pamiętajmy jednak, że wydatki nie kończą się na zakupie zwierzaka i karmy. O ile karma nie odbije się bardzo mocno na naszej kieszeni, o tyle koszty leczenia mogą nas zaskoczyć. Cena wizyty u weterynarza specjalisty to około 50–100 zł. A do tego dochodzą różnego rodzaju zabiegi. Na przykład zabieg kastracji u tych gryzoni w przypadku samic może kosztować nawet 250–400 zł. Nieraz trzeba dokupić leki albo wykonać USG czy RTG. To też kosztuje.

Podsumowanie

Zanim zdecydujesz się więc na szczura domowego, zastanów się, czy jesteś w stanie poświęcić mu odpowiednio dużo czasu i zapewnić właściwe leczenie, gdy Twój pupil zacznie chorować. Zdrowie szczura, odpowiednia pielęgnacja i żywienie to podstawa opieki nad zwierzakiem, który odwdzięczy się miłym towarzystwem.