Wyglądają niepozornie, a mogą spowodować spore problemy – kleszcze, czyli jedne z najgroźniejszych pasożytów. Te krwiopijne pajęczaki przenoszą patogeny wywołujące u psów między innymi babeszjozę i boreliozę. W walce z nimi nie jesteśmy jednak bezradni. Jak chronić psa przed kleszczami? Jaki preparat wybrać, by zabezpieczyć czworonożnego pupila przed atakiem pasożytów? Dowiedz się wszystkiego o kleszczach u psów!
Kleszcze u psów – wróg Twojego pupila
Kleszcze to pajęczaki zaliczane do podgromady roztoczy. Na świecie zidentyfikowano ponad 800 gatunków tych pasożytów, z czego w Polsce na stałe występuje 19 (według: Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny).
Kleszcze występują niemal we wszystkich środowiskach i regionach geograficznych. Zwykle czyhają na swoje ofiary na niskiej roślinności, w miejscach wilgotnych i często uczęszczanych przez zwierzęta.
W profilaktyce chorób odkleszczowych najważniejsze jest zabezpieczanie zwierzaka przed kleszczami przez zastosowanie odpowiednich preparatów. Jeśli nie uda Ci się uchronić psa przed kleszczem, bardzo ważną rolę odgrywa szybkie wykrycie i usunięcie pasożyta.
Do zarażenia boreliozą czy babeszjozą dochodzi najczęściej dopiero po upływie od 24 do 48 godzin od rozpoczęcia przez kleszcza żerowania.
Kiedy kleszcze atakują psy
Psy najczęściej są atakowane przez kleszcze, gdy:
- węszą,
- ocierają się o roślinność,
- tarzają się w trawie.
Kiedy pasożyty wyczują czworonoga, zsuwają się z roślin i chwytają sierści, a następnie szukają dogodnego miejsca do wczepienia się. Często także dostają się na ciało psa w sposób przypadkowy, gdy zwierzę przemieszcza się między krzewami lub trawami albo pokonuje naturalne przeszkody.
W ślinie pajęczaków znajdują się substancje znieczulające, dlatego ich ukąszenia są bezbolesne.
Kiedy kleszcze są aktywne
Aktywność kleszczy uzależniona jest od temperatury i wilgotności. W związku z tym, pajęczaki żerują najintensywniej wiosną (od maja do czerwca) oraz jesienią (od września do października).
Pajęczaki żerują najintensywniej wiosną i jesienią.
Latem, w czasie upałów są mniej aktywne i chronią się w cieniu. Gdy temperatura spada poniżej zera, kleszcze zapadają w stan diapauzy, by przeczekać niekorzystne warunki.
Ważne! Obecnie, ze względu na łagodne zimy, kleszcze żerują przez cały rok!
Gdzie żerują kleszcze
Aby uchronić psa przed kleszczami, warto starannie planować miejsca i pory przechadzek. Kleszcze najczęściej możesz spotkać:
- w miejskim parku,
- w lasach, głównie liściastych i mieszanych, rzadziej w iglastych,
- na łąkach,
- w trawie na osiedlu,
- w pobliżu jezior czy rzek,
- a także w przydomowym ogrodzie.
Kleszcze u psów – jak ich unikać
W sezonie wzmożonej aktywności kleszczy unikaj spacerowania z psem po pierwsze po terenach gęsto zarośniętych krzewami a po drugie z wysokimi trawami. Nie można też pozwalać pupilowi na samodzielne penetrowanie roślinnych zakamarków.
Dobowa aktywność kleszczy zmienia się w zależności od temperatury. Kleszcze są najbardziej aktywne:
- o poranku (od 8 do 12),
- po południu (od 16 do 21).
Na dłuższe spacery z czworonogiem najlepiej wybieraj się o świcie lub w południe.
Jak uniknąć kleszczy w Twoim ogródku
Jeśli masz własny ogródek, pamiętaj o odpowiedniej pielęgnacji zieleni. Po pierwsze regularnie koś trawnik i usuwaj chwasty. Po drugie unikaj gęstego obsadzania ogrodu krzewami.
Postaraj się zniechęcić pajęczaki do bytowania w okolicy – posadź rośliny odstraszające kleszcze, np.:
- kocimiętkę,
- lawendę,
- wrotycz.
Jak usunąć kleszcze u psów?
Po każdym spacerze powinieneś bacznie obejrzeć całe ciało psa i starannie wyczesać jego szatę za pomocą gęstego grzebienia. Dodatkowo zwróć szczególną uwagę na miejsca, gdzie skóra jest cienka i delikatna (za uszami, w pachwinach). Jeśli znajdziesz kleszcza, musisz go jak najszybciej usunąć.
Kilka porad, jak usunąć kleszcze u psów:
- Do usunięcia kleszcza użyj specjalnych narzędzi w formie szczypiec, haczyka, pętli, pompki lub kleszczołapek.
- Zabieg wykonuj w rękawiczkach ochronnych. Możesz poprosić kogoś o pomoc w przytrzymaniu psa.
- Kleszcza usuń ruchem obrotowym, wykręcając w jednym kierunku. Pajęczaka chwyć tuż przy skórze, jak najbliżej miejsca wczepienia i wykręć zdecydowanym ruchem.
- Nie ściskaj odwłoku pasożyta, nie smaruj kleszcza tłuszczem czy alkoholem – może to spowodować gwałtowne uwalnianie przez niego patogenów.
- Miejsce ugryzienia zdezynfekuj. Sprawdź, czy w skórze nie pozostały fragmenty pasożyta.
Po usunięciu kleszcza obserwuj okolicę rany, zwróć uwagę na niepokojące objawy występujące u pupila.
Niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem, jeśli zauważysz u psa:
- utratę apetytu,
- krew w moczu,
- kłopoty z poruszaniem się,
- osłabienie.
Kleszcze u psów, czyli o preparatach przeciwkleszczowych
Najskuteczniejszą bronią w walce z kleszczami są preparaty przeciwpasożytnicze. Dzielą się one na dwie podstawowe grupy:
- środki biobójcze,
- repelenty.
Preparaty biobójcze zawierają substancje czynne (na przykład: fipronil, permetrynę, flumetrynę), które zakłócają funkcjonowanie układu nerwowego pajęczaków, a w rezultacie powodują ich paraliż i śmierć.
Repelenty mają jedynie właściwości odstraszające. W związku z tym wydzielają intensywną woń, która zniechęca kleszcze do zbliżania się do zwierzęcia i utrudnia jego zlokalizowanie. W ich skład zwykle wchodzą naturalne olejki eteryczne.
Innowacyjnym rozwiązaniem w profilaktyce antykleszczowej są preparaty z dimetikonem. Substancja ta działa wyłącznie na zasadzie fizycznej – tworzy na skórze czworonoga lepką powłokę, która uniemożliwia pasożytom poruszanie się i żerowanie.
Preparaty na kleszcze u psów z substancjami biobójczymi:
Plusy
- Mają wysoką skuteczność działania.
- Zmniejszają ryzyko chorób odkleszczowych.
Minusy
- U wrażliwych zwierząt mogą wywoływać reakcje niepożądane.
- Nie można stosować ich u zwierząt młodych, chorych czy osłabionych.
- Mogą być szkodliwe dla dzieci i zwierząt (kotów, królików) zamieszkujących dom.
Preparaty z olejkami eterycznymi na kleszcze u psów:
Plusy
- Działają łagodnie – nadają się dla szczeniąt, zwierząt wrażliwych i chorych.
- Rzadko wywołują skutki uboczne.
- Mają właściwości pielęgnacyjne.
Minusy
- Nie chronią przed chorobami odkleszczowymi.
- Wydzielają intensywny zapach, który może być drażniący dla czworonogów i ich opiekunów.
Preparaty na kleszcze u psów z dimetikonem:
Plusy
- Działają jedynie na powierzchni skóry, dlatego są bezpieczne i nietoksyczne dla zwierząt i ich opiekunów.
- Nie mają zapachu.
- Pozytywnie oddziałują na skórę i sierść – mają właściwości zmiękczające i nawilżające.
Minusy
- Na ich skuteczność duży wpływ mają warunki środowiskowe, dlatego po kąpieli czy spacerze w deszczu konieczna jest ponowna aplikacja.
Preparaty na kleszcze dla psów mogą działać na zasadzie kontaktowej (krople, spraye, obroże) lub układowej (tabletki). Środki o działaniu kontaktowym zawierają substancje, które wnikają do warstwy lipidowej naskórka, skąd rozprzestrzeniają się po całym ciele zwierzaka.
W tabletkach działających systemowo znajdują się substancje przenikające do krwiobiegu. Sposób aplikacji znacząco wpływa na czas działania preparatów i ich skuteczność.
Krople (spot-on) na kleszcze u psów:
Plusy
- Są łatwe w aplikacji.
- Dobrze sprawdzają się u psów obdarzonych długim i gęstym futrem.
Minusy
- Wymagają dość częstej aplikacji (zwykle co 3-4 tygodnie).
Obroże na kleszcze u psów:
Plusy
- Mają długi czas działania (zapewniają ochronę nawet przez 8 miesięcy).
- Są wygodne w stosowaniu.
Minusy
- Muszą ściśle przylegać do skóry (nie nadają się dla zwierząt obdarzonych grubą, gęstą szatą).
- Muszą być stosowane w sposób ciągły.
- Mogą ulec zniszczeniu lub zgubieniu.
Spraye na kleszcze u psów:
Plusy
- Zwykle mogą być stosowane nawet u młodych zwierząt.
- Jeden preparat może służyć do zabezpieczenia kilku zwierzaków.
Minusy
- Aplikacja jest kłopotliwa, ponieważ muszą być nanoszone na całą powierzchnię ciała psa.
- Zlizywanie lub wdychanie preparatu może spowodować u psa podrażniania.
Tabletki na kleszcze u psów:
Plusy
- Mają wysoką skuteczność.
- Działają nawet przez 3 miesiące.
- Zapewniają ochronę psom lubiącym kąpiele, ekstremalne przechadzki oraz przebywającym na terenach o wysokiej liczebności pasożytów.
- Można stosować je u psów z alergią kontaktową.
- Często pozwalają zwalczyć pasożyty wewnętrzne.
Minusy
- Nie chronią przed atakiem kleszczy (działają dopiero po rozpoczęciu żerowania pasożytów).
- U niektórych psów mogą wywołać poważne skutki uboczne.
- Nie można ich stosować u zwierząt chorych, wrażliwych, osłabionych, w podeszłym wieku.
Kleszcze u psów – podsumowanie:
- Profilaktyka przeciwkleszczowa u psów powinna być prowadzona przez cały rok. Szczególną czujność należy jednak zachować wiosną i jesienią.
- Odpowiednie pory i trasy spacerów mogą pomóc uchronić psa przed atakiem kleszczy.
- Szybkie usunięcie kleszcza znacznie zmniejsza ryzyko chorób odkleszczowych.
- Preparat na kleszcze powinien być dopasowany po pierwsze do rodzaju okrywy włosowej, po drugie do wielkości, trybu życia i stanu zdrowia zwierzęcia.
Okiem behawiorysty
Musisz oswoić się z tym, że kleszcze są aktywne przez cały rok, a zatem ryzyko, że nasz zwierzak będzie miał kontakt z pasożytem i zarazi się od niego jedną z chorób odkleszczowych, jest naprawdę realne. Ryzyko oczywiście możesz zmniejszyć, o ile odpowiednio zadbasz o profilaktykę przeciwkleszczową – najlepiej przez cały rok kalendarzowy.
Poza regularnym stosowaniem preparatów przeciwkleszczowych pamiętaj o dokładnym oglądaniu zwierzaka po powrocie z każdego spaceru, również tego wokół bloku.
Jak sprawdzić, czy pies nie ma kleszcza po spacerze
Przygotuj sobie – jasny ręcznik, chodnik lub kocyk.
Postaw psa na jasnym podłożu.
Najpierw przeczesz jego sierść rękami, by upewnić się, czy jakiś kleszcz nie wbił się już w skórę.
Potem wyszczotkuj całą sierść psa.
Zawsze dokładnie sprawdzaj każdą część ciała, szczególną uwagę zwróć na:
- pachwiny,
- pachy,
- okolicę szyi,
- za uszami.
Ten patent polecam wszystkim właścicielom. Łatwiej znajdziesz kleszcza – na białym ręczniku czy kocyku niż na kaflach czy panelach.
Dagmara Mieszkis-Święcikowska, lekarz weterynarii, behawiorysta
Polecamy: www.okiembehawiorysty.pl.
